พิมพ์

[raponsan]

วันเพ็ญเดือนสิบสอง
ศิลปวัฒนธรรม : ท้องน้ำทั่วไทยสว่างไสวในคืนวันเพ็ญ

      "วันเพ็ญเดือนสิบสอง น้ำก็นองเต็มตลิ่ง เราทั้งหลายชายหญิง สนุกกันจริงวันลอยกระทง..." เนื้อเพลงลอยกระทงที่คนไทยคุ้นหูมาแต่ครั้งอดีต วนกลับมาให้ได้ยินกันอีกครั้งเมื่อถึงเทศกาลลอยกระทงในวันเพ็ญเดือน 12  ของทุกๆ ปี ประเพณีนี้ถูกกำหนดขึ้นมาเพื่อการสะเดาะเคราะห์และขอขมาต่อพระแม่คงคา บางหลักฐานเชื่อว่าเป็นการบูชารอยพระพุทธบาทที่ริมฝั่งแม่น้ำนัมทามหานที และบางหลักฐานก็ว่าเป็นการบูชาพระอุปคุตอรหันต์หรือพระมหาสาวก

       สำหรับประเพณีลอยกระทงในประเทศไทยปีนี้ ซึ่งตรงกับวันที่ 28 พฤศจิกายน จะจัดพร้อมกันทั่วทุกภาค โดยแต่ละพื้นที่จะมีเอกลักษณ์ต่างกันไป ภายใต้ชื่อเดียวกันว่า "สีสันแห่งสายน้ำ มหกรรมลอยกระทง" ปี 2555

      เริ่มจากงาน สีสันแห่งสายน้ำ มหกรรมลอยกระทง กรุงเทพมหานคร ชมการแปลงโฉมเรือประดับไฟฟ้าจากหน่วยงานต่างๆ พร้อมทั้งชมความสว่างไสวของการประดับไฟ แสง สี ให้กับสถาปัตยกรรมและภูมิทัศน์สำคัญริมแม่น้ำเจ้าพระยา และการแสดงพลุประกอบแสงสีเสียงชุดพิเศษ "สว่างไสว สายน้ำแห่งเจ้าพระยา" ที่เอเชียทีค เดอะริเวอร์ ฟร้อนท์ ครั้งแรกของการแสดงพลุ ประกอบ แสง สี ผสมผสานบทเพลง โดยการทำงานร่วมกันระหว่างทีมแสดงพลุระดับโลกกับศิลปินนักประพันธ์เพลงชั้นครู

    งานประเพณีลอยกระทง เผาเทียน เล่นไฟ จ.สุโขทัย เป็นประเพณีบูชาด้วยประทีปที่มีมาแต่ครั้งกรุงสุโขทัยเป็นราชธานี ตามที่ปรากฏหลักฐานในหลักศิลาจารึกพ่อขุนรามคำแหงหลักที่1 และในหนังสือตำรับท้าวศรี จุฬาลักษณ์หรือตำนานนางนพมาศซึ่งเป็นพระสนมเอกของพระมหาธรรมราชาที่1(พญาลิไท) แห่งกรุงสุโขทัย ได้กล่าวถึง วันเพ็ญเดือนสิบสอง ว่าเป็นเวลาเสด็จประพาสลำน้ำตามพระราชพิธี ในเวลากลางคืนและได้มีรับสั่งให้บรรดาพระสนมนางในทั้งหลายตกแต่งกระทงประดับดอกไม้ ธูปเทียนนำไปลอยน้ำหน้าพระที่นั่ง
     ในคราวนั้นท้าวศรีจุฬาลักษณ์หรือนางนพมาศพระสนมเอก ก็ได้คิดประดิษฐ์กระทงเป็นรูปดอกบัวโกมุทขึ้น ด้วยเห็นว่าเป็นดอกบัวพิเศษที่บานในเวลากลางคืน เพียงปีละครั้งในวันดังกล่าว สมควรทำเป็นกระทงแต่งประทีปลอยไปถวายสักการะรอย พระพุทธบาทซึ่งเมื่อพระร่วงเจ้าได้ทอดพระเนตรเห็นก็รับสั่งถามถึงความหมาย นางก็ได้ทูลอธิบายจนเป็นที่พอพระราชหฤทัย

    งานประเพณีลอยกระทงสายไหลประทีป 1000 ดวง จ.ตาก เป็นประเพณีลอยกระทงเก่าแก่ของชาว จ.ตาก ด้วยการใช้กะลามะพร้าวเป็นองค์ประกอบหลัก ด้วยเหตุที่ชาวบ้านนิยมรับประทาน "เมี่ยง" เป็นอาหารว่างและผลิตเป็นสินค้าพื้นเมืองที่สำคัญ จึงต้องใช้เนื้อมะพร้าวทำเป็นไส้เมี่ยงจำนวนมาก กะลาจึงเป็นส่วนเหลือใช้ ครั้นเมื่อถึงประเพณีบูชาสายน้ำ ประเพณีลอยกระทงของชุมชนลุ่มแม่น้ำปิง วัง แห่งเมืองตาก จึงมีเอกลักษณ์โดดเด่นแตกต่างจากท้องถิ่นอื่นๆ

    งานประเพณีลอยกระทงกาบกล้วยเมืองแม่กลอง จ.สมุทรสงคราม เป็นประเพณีเก่าแก่ของชาวแม่กลอง โดยก่อนวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 12 หนุ่มสาวแต่ละหมู่บ้านจะรวมตัวกันเตรียมทำกระทง โดยนำต้นกล้วยน้ำว้ามาเป็นวัสดุหลักในการทำกระทง และหาซื้อธูปสำหรับใช้บูชาพระห่อใหญ่ๆ  นำมาจุ่มน้ำมันยาง แล้วนำมาคลี่ผึ่งแดดจนแห้ง ใช้เวลา 2-3 วันแล้วนำต้นกล้วยที่ตัด เตรียมไว้หั่นเป็นท่อนๆ ลอกกาบออก ใช้ธูปที่ตากแดดไว้มาปักลงกลางกาบกล้วย
     พอค่ำของวันเพ็ญเดือน 12  หนุ่มสาวก็จะแต่งตัวอย่างสวยงาม มายังลำน้ำแม่กลอง นำกระทงกาบกล้วยใส่เรือพายปล่อยลอยเป็นสายให้เป็นระยะตามแนวลำน้ำที่ไหลลงสู่ปากอ่าวแม่กลอง  ความสว่างไสวของแสงไฟจากกระทงกาบกล้วย จะส่องแสงพราวระยับให้ลำน้ำแม่กลองสวยงามตระการตา

    งานประเพณียี่เป็ง จ.เชียงใหม่ เป็นงานประเพณีอันยิ่งใหญ่แห่งดินแดนล้านนา ที่ได้ปฏิบัติสืบทอดกันมาตั้งแต่ครั้งโบราณกาล ในขณะเดียวกันชาวล้านนาก็ยังมีการจุดประทีปโคมลอย ขึ้นไปสว่างไสวบนท้องฟ้า ตามคติความเชื่อว่า เพื่อบูชาพระเกตุแก้วจุฬามณีบนสรวงสวรรค์อีกด้วย

       นอกจากนี้ยังมีงาน เทศกาลลอยกระทงตามประทีป ศูนย์ศิลปาชีพบางไทรฯ จ.พระนครศรีอยุธยา
       งานประเพณีลอยกระทง จ.สุพรรณบุรี และ งานลอยกระทงพื้นบ้าน สนุกสนานแบบพื้นเมือง จ.สงขลา
       ที่จัดขึ้นเป็นประจำทุกปี  ทั้งนี้นอกจากจะเป็นการสืบสานประเพณีอันดีงามให้คงอยู่คู่พี้น้องคนไทยสืบไปแล้ว ยังเป็นการเปิดโอกาสให้นักท่องเที่ยวชาวต่างชาติได้ชื่นชมและรับรู้ถึงความสำคัญของงานลอยกระทงอันเป็นเอกลักษณ์ประจำชาติอีกด้วย

ขอบคุณภาพข่าวจาก
www.komchadluek.net/detail/20121122/145376/วันเพ็ญเดือนสิบสอง.html#.UK7Spmfvolh

[raponsan]

http://www.youtube.com/watch?v=GqpWZgG9fTo

อัปโหลดโดย Khamphay Soudaly เมื่อ 26 ก.ย. 2009

http://www.youtube.com/watch?v=QQ9Mo4oONXA

อัปโหลดโดย TheThawach เมื่อ 31 ต.ค. 2009