พระอริยะบุคคล ระดับ พระอรหันต์ ทำไมร้องไห้ได้ คะ ( ข้อความคำถามจาก คุณ kobyamkala และ คุณ fasai )

จะกล่าวว่า พระอริยะ ร้องไห้ เพราะทุกข์โศรก มิใช่เลย ทำไมพระอริยะ จึงร้องไห้ ต้องถามว่า ท่านร้องไห้ตอนไหน ? ต้องพิจารณา ขณะนั้น ด้วย
ปกติ ในผลสมาบัติ เมื่อเดินจิต ถึง ปีติ และ ปัสสัทธิ ก็จะมีอาการของปีติ เกิดขึ้นไปตามลักษณะบุคคล ถ้าฝึกเมตตามาก่อน จิตก็จะแช่มชื่น น้ำตาก็ไหลพราก ตัวสั่น ขนลุกบ้าง ขณะนั้น ไม่ใช่การร้องไห้ นะ เขาเรียกว่า เข้าสภาวะธรรมที่เรียกว่า ปีติโพชฌงค์ นี่คือเส้นทางของผลสมาบัติ ย่อมมีได้ แก่ พระอริยะ จนถึงระดับ พระอรหันต์ เพราะการเ้ดินจิตไปตาม ผลสมาบัติ ต้องผ่านองค์ ปีติ ก่อน ปัสสัทธิ ถึงแม้จะดับกิเลสแล้วก็ตาม มันเป็นสภาวะที่เกิดขึ้นในระหว่างนั้น
ส่วนในพระ ที่ สมาบัติ เวลาเข้า นิโรธสมาบัติ และ สัญญาเวทยิตนิโรธ ก็ย่อมผ่าน องค์แห่ง ฌาน มาตามลำดับ ปีติ จะแล่นมากที่ ฌาน 2 ก็จะมีอาการเรียกว่า ธรรมปีติ เกิดขึ้น ไม่ใช่เรียกว่า ร้องไห้ เรียกว่า สภาวะธรรม ที่มันต้องเป็นอย่างนั้น
เหมือนกับกาย กระทบน้ำเย็น กระทบน้ำร้อน แม้เป็นพระอริยะ ก็รู้สึก ร้อนเย็นเหมือนกัน ฉันใดก็ฉันนั้น เมื่อจิตเข้าสภาวะ ธรรมที่เรียกว่า ปีติเพราะแล่นไปเพื่อ องค์แห่งผลสมาบัติ ก็ต้องมี แม้เพื่อ สัญญาเวทยิตนิโรธ ก็ย่อมมีเช่นกัน
แต่ถ้าร้องห่ม ร้องไห้ อย่างทุกข์อก ทุกข์ใจ อันนี้ไม่ใช่พระอรหันต์ แน่ ๆ
