พิมพ์

[raponsan]

“อิติปิโสถอยหลัง” อุบายเร่งจิตให้สงบ โดย ส. ชิโนรส (พระมหาสุภา ชิโนรโส)

วิธีบริกรรม “อิติปิโสถอยหลัง” นั้นมี 3 ขั้นตอน ดังนี้

@@@@@@

ขั้นที่ 1. ท่องจำ

ท่องจำคือวิธีทำจิตให้สงบอย่างหนึ่ง ช่วยให้จิตจดจ่ออยู่กับอารมณ์ปัจจุบันได้เร็ว โดยเฉพาะอย่างยิ่งท่องจำอิติปิโสฯ ผู้ปฏิบัติต้องใช้กำลังสติอย่างมากเพ่งพินิจ จึงจะจำอิติปิโสฯแต่ละอักขระได้อย่างชัดเจนไม่ผิดพลาด

ผู้เขียนแบ่งอิติปิโสฯเป็น 6 บรรทัดเพื่อให้ง่ายต่อการท่องจำ ดังนี้

ติ-วา-คะ-ภะ โธ-พุท นัง-สา-นุส-มะ-วะ-เท
ถา-สัต-ถิ-ระ-สา-มะ-ทัม-สะ-ริ-ปุ
โร-ตะ-นุต-อะ ทู-วิ-กะ-โล โต-คะ-สุ
โน-ปัน-สัม-ณะ-ระ-จะ-ชา-วิช
โธ-พุท-สัม-มา-สัม
หัง-ระ-อะ วา-คะ-ภะ โส-ปิ-ติ-อิ

เมื่อท่องจำได้จนขึ้นใจแล้ว ควรฝึกขั้นต่อไป

ขั้นที่ 2. บริกรรม

ก่อนบริกรรมทุกครั้งควรเลือกจุดที่จับลมได้อย่างชัดเจนมากที่สุดในกาย เช่น ปลายจมูก หรือกลางสะดือ แล้วเริ่มบริกรรมไปทีละจังหวะ บริกรรมจังหวะใดแล้วจิตสงบนิ่งแน่วแน่ ความคิดฟุ้งซ่านต่าง ๆ ดับลงไป ควรข้ามไปขั้นที่ 3 คือขั้นพักจิตทันที ไม่ต้องบริกรรมให้ครบทุกจังหวะ แต่หากจิตยังไม่สงบได้ที่ ควรฝึกไปตามลำดับจนกระทั่งจังหวะสุดท้าย

ขั้นบริกรรมมี 5 จังหวะ ดังนี้

จังหวะที่ 1 บริกรรมพร้อมกับดูลมหายใจเข้า-ออก ทำได้สองวิธี คือ
     1. บริกรรมหนึ่งอักขระกับลมหายใจเข้า-ออกแต่ละครั้ง เช่น หายใจเข้า-ออก ภาวนาว่า “ติ” หายใจเข้า-ออกภาวนาว่า “วา” ฯลฯ ภาวนาไปหลาย ๆ เที่ยวจนจิตสงบได้ที่ แล้วพักจิตในจุดที่สงบนิ่งนั้น หากจิตยังไม่สงบดี ควรใช้วิธีที่สอง
     2. บริกรรมหนึ่งอักขระกับหนึ่งลมหายใจ เช่น หายใจเข้าภาวนาว่า “ติ” หายใจออกภาวนาว่า “วา” หายใจเข้าภาวนาว่า “คะ” หายใจออกภาวนาว่า “ภะ” ฯลฯ ภาวนาไปหลาย ๆ เที่ยวจนจิตสงบได้ที่แล้วจึงพักจิตในความสงบ หากจิตยังไม่สงบดีให้ภาวนาจังหวะต่อไป

จังหวะที่ 2 บริกรรมเร็ว
บริกรรมอย่างถี่ยิบเหมือนกับร่ายมนตร์ อย่าให้มีช่องว่างระหว่างอักขระต่ออักขระ เพ่งความรู้สึกทั้งหมดไปที่คำบริกรรม ขณะบริกรรมไม่ต้องใส่ใจลมหายใจเข้า-ออก เพียงแต่เพ่งความรู้สึกทั้งหมดที่จะดใดจุดหนึ่งภายในกาย
จะบริกรรมในใจหรือออกเสียงก็ได้ทั้งนั้น บริกรรมกี่รอบก็ได้ตามความพอใจ จนกระทั่งจิตสงบได้ที่ ความคิดฟุ้งซ่านต่าง ๆ ดับไป แล้วเลื่อนไปขั้นพักจิต หากจิตยังไม่สงบนิ่งอีก ควรฝึกจังหวะต่อไป

จังหวะที่ 3 บริกรรมช้า
บริกรรมแต่ละอักขระอย่างช้าเนิบนาบ กล่าวคำบริกรรมแต่ละอักขระเสร็จ วางจิตให้ว่าง ๆ ทำความรู้สึกให้สบาย ๆ ดูลมหายใจเข้า-ออกอย่างเบา ๆ หากไม่มีความคิดใด ๆ แทรกซ้อนเข้ามา ไม่ต้องบริกรรมอักขระอะไรต่อไปอีก ทำจิตให้ว่าง ๆ ด้วยการดูลมหายใจเข้า-ออกธรรมดา ๆ เท่านั้น จิตจะสงบไปตามลำดับเอง

แต่พลันที่ความคิดแทรกเข้ามา ควรรีบบริกรรมอักขระต่อไปทันที แล้วทรงจิตในความว่าง พร้อมกับดูลมหายใจเข้า-ออกอย่างที่พูดมา เช่น กล่าวคำว่า “ติ” แล้วทรงจิตให้ว่าง ดูลมหายใจเข้า-ออกตามปกติ หากไม่มีความคิดใด ๆ แทรกเข้ามา ก็ทรงจิตให้ว่างอยู่อย่างนั้น จิตจะสงบไปเอง แต่พลันที่รู้สึกว่าความคิดแทรกเข้ามา ให้รีบกล่าวอักขระต่อไป ทำอย่างที่ว่าจนกระทั่งจิตสงบได้ที่ แล้วเลื่อนไปขั้นพักจิต แต่หากจิตยังไม่สงบนิ่งอีก แสดงว่าสติปัญญายังไม่มีกำลังพอ ควรฝึกจังหวะต่อไป

จังหวะที่ 4 บริกรรมกับสร้างมโนภาพ
บริกรรมหนึ่งอักขระต่อลมหายใจหนึ่งครั้ง พร้อมนึกให้เห็นภาพอักขระแต่ละตัวอย่างเด่นชัด เช่น หายใจเข้าภาวนาว่า “ติ” นึกให้เห็นตอ เต่า สระอิ หายใจออกภาวนาว่า “วา” นึกให้เห็นวอ แหวน สระอา ฯลฯ ภาวนาอย่างนี้ไปจนจบ จิตสงบได้ที่ที่อักขระใด เลื่อนไปขั้นพักจิตทันที หากจิตยังไม่สงบอีกควรฝึกจังหวะสุดท้าย

จังหวะที่ 5 บริกรรมกลับหน้า-หลัง
บริกรรมเดินหน้า-ถอยหลังสลับกันเป็นคู่ ๆ หนึ่งอักขระต่อหนึ่งลมหายใจ เช่น หายใจเข้าภาวนาว่า “ติ” หายใจออกภาวนาว่า “วา” หายใจเข้าอีกภาวนาถอยหลังว่า “วา” หายใจออกภาวนาว่า “ติ” ฯลฯ บริกรรมจังหวะนี้ไม่จำเป็นต้องบริกรรมจนจบรอบ จะรู้สึกยุ่งยากเกินไป จิตจะสับสนไม่เป็นสมาธิ ควรบริกรรมเพียงแค่บันทัดเดียววนไปเวียนมาอยู่อย่างนั้นจนจิตสงบได้ที่ แล้วเลื่อนไปขั้นพักจิต

ขั้นที่ 3. พักจิต

พลันที่จิตสงบได้ที่ในจังหวะใดจังหวะหนึ่ง ความคิดฟุ้งซ่านต่าง ๆ ดับไปทั้งหมด ผู้ปฏิบัติไม่จำเป็นต้องบริกรรมอะไรอีก ปล่อยคำบริกรรมทิ้งให้หมด เพียงแค่ทรงจิตให้ว่าง ๆ พร้อมกับดูลมหายใจเข้า-ออกเท่านั้น จิตกับลมก็จะกลายเป็นอันเดียวกันอย่างอัตโนมัติ ก้าวเข้าไปสู่ความสงบที่ละเอียดลึกซึ้งไปตามลำดับ

อิติปิโสถอยหลังเป็นวิธีเร่งจิตให้สงบอย่างมีประสิทธิภาพมาก ตัดกระแสอารมณ์ต่าง ๆ ทั้งภายนอกและภายในได้ไว สติปัญญาเพิ่มกำลังขึ้นอย่างรวดเร็ว เดินจิตเข้าสู่ขั้นเพลินกับลมได้ง่าย ผู้ปฏิบัติควรทดลองดู

ไม่ลองแล้วจะรู้ได้อย่างไร

 

ที่มา  อานาปานสติ…ลึกแต่ไม่ลับ โดย ส.ชิโนรส สำนักพิมพ์อมรินทร์ธรรมะ
Image by pop picnic from Pixabay
Image by truthseeker08 from Pixabay
Secret Magazine (Thailand) ,IG @Secretmagazine
ขอบคุณ : https://goodlifeupdate.com/healthy-mind/156033.html
By ying ,23 May 2019