พระอุโบสถ วัดหน้าพระเมรุ ศิลปะสถาปัตยกรรมไทยแบบอย่างอยุธยายุคต้นพระอุโบสถ วัดหน้าพระเมรุ ตั้งอยู่ที่ริมคลองสระบัว จังหวัดพระนครศรีอยุธยา จากหลักฐานข้อมูลและพงศาวดารต่างๆ แสดงให้เห็นว่าวัดนี้น่าจะสร้างขึ้นก่อน พ.ศ. 2106 หรืออาจสร้างก่อนสมัยอยุธยาตามข้อมูลของพงศาวดารเหนือ
พระอุโบสถหลังนี้ได้ผ่านการบูรณะซ่อมแซมมาหลายสมัยจนถึงปัจจุบัน ภายหลังจากเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ 2 วัดแห่งนี้ได้ถูกทิ้งร้างไปด้วย จนกระทั่งในสมัยรัชกาลที่ 3 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ได้บูรณปฏิสังขรณ์วัดนี้ขึ้นมาใหม่โดยพระยาไชยวิชิต (เผือก) ดังมีจารึก 3 แผ่น อยู่ภายในพระอุโบสถพระพุทธรูปทรงเครื่องใหญ่ ประทับนั่งขัดสมาธิราบ ปรางมารวิชัย จากวัดหน้าพระเมรุ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา สร้างในคติการปราบท้าวมหาชมพู สร้างในรัชสมัยพระเจ้าปราสาททอง ที่ครองราชย์ระหว่าง พ.ศ. ๒๑๗๒-๙๙ (ภาพจากหนังสือจักรพรรดิราช ที่พึ่งของมหาชนชาวสยาม)
รูปแบบทางศิลปะสถาปัตยกรรมไทย โบสถ์หลังนี้มีลักษณะรูปแบบอย่างที่เรียกว่า “แบบอย่างอยุธยายุคต้น” ซึ่งมีเอกลักษณ์สำคัญคือ นิยมทำเสาร่วมในประธานเป็นเสาแปดเหลี่ยมหรือเสากลม มีบัวหัวเสาเป็นบัวโถหรือบัวกลุ่ม
ผังพื้นนิยมทำแบบมีมุขเด็จด้านสกัดตลอดจนการทำเสานางเรียงหรือเสาพาไล โดยมีการทำช่องหน้าต่างเป็นช่องแสง (น่าจะได้รับอิทธิพลมาจากสุโขทัย ซึ่งอาจมีพัฒนาการมาจากช่องแสงของช่างขอม) แบบลูกฟักมะหวดเหลี่ยม (ซึ่งพบมากในงานก่อสร้างสมัยพระเจ้าปราสาททอง เช่น วัดไชยวัฒนาราม ปราสาทนครหลวง เป็นต้น) ซึ่งถือได้ว่าเป็นลักษณะเฉพาะของช่างอยุธยาในยุคต้นถึงยุคกลางหน้าบันพระอุโบสถ วัดหน้าพระเมรุ
มีองค์ประกอบอื่นๆ เป็นงานจำหลักไม้ฝีมือชั้นครู ส่วนฐานทำเป็นฐานปัทม์ (ไม่ตกท้องสำเภาเหมือนในยุคหลัง) พนักระเบียงโดยรอบเป็นกระเบื้องปรุแบบศิลปะจีนที่นิยมมากในสมัยรัชกาลที่ 3 หลังคาจั่วทางเข้าเป็นของที่ทำขึ้นใหม่ในสมัยหลัง โบสถ์หลังนี้ยังสามารถนำไปเปรียบเทียบได้กับวิหารวัดธรรมิกราชซึ่งมีลักษณะรูปทรงที่คล้ายกัน
โบสถ์วัดหน้าพระเมรุเดิมอาจเป็นวิหารมาก่อน เพราะด้วยขนาดตลอดจนคติในยุคต้นจะนิยมสร้างพระวิหารเป็นประธานของวัดมากกว่าพระอุโบสถ ซึ่งน่าจะได้รับอิทธิพลจากสุโขทัย คุณค่าทางศิลปะสถาปัตยกรรมของงานช่างแห่งนี้ถือได้ว่าเป็นเพชรน้ำเอกทางสถาปัตยกรรมไทยสกุลช่างอยุธยาที่ยังมีลมหายใจอยู่
ที่มา : ศิลปวัฒนธรรม ฉบับเมษายน 2548
ผู้เขียน : ติ๊ก แสนบุญ
เผยแพร่ : วันพฤหัสที่ 17 ธันวาคม พ.ศ.2563
เผยแพร่เนื้อหาในระบบออนไลน์ครั้งแรก : เมื่อ 16 เมษายน 2560
ขอบคุณ :
https://www.silpa-mag.com/history/article_8205
ผู้เขียน
หัวข้อ: พระอุโบสถ วัดหน้าพระเมรุ ศิลปะสถาปัตยกรรมไทยแบบอย่างอยุธยายุคต้น (อ่าน 1194 ครั้ง)