พิมพ์

[raponsan]

เสนามาร (กองทัพของมาร) มีอะไรบ้าง.?

บุคคลผู้ปรารถนาพ้นจากวัฏฏทุกข์ ระหว่างปฏิบัติกว่าจะบรรลุธรรมได้นั้น ย่อมต้องเผชิญกับเสนามารก่อน อนึ่ง เสนามาร มี ๑๐ อย่าง โบราณาจารย์ได้สรุปเป็นคาถาเพื่อให้จดจำได้ง่ายว่า

      กามารติ ขุปฺปิปาสา    ตณฺหา จ ถินมิทฺธกํ
      ตนฺที วิจิกิจฺฉา มาโน   ลาภาทฺยุกฺกํสนา ทส.

เสนามาร ๑๐ คือ

    ๑. กามตัณหา
    ๒. ความไม่ยินดี(ในพรหมจรรย์)
    ๓. ความหิวกระหาย
    ๔. ความทะยานอยาก
    ๕. ความง่วงเหงาเศร้าซึม
    ๖. ความขลาดกลัว
    ๗. ความสงสัย
    ๘. ความถือตัว
    ๙. ลาภ สรรเสริญ สักการะ และชื่อเสียงที่ได้มาโดยมิชอบธรรม
   ๑๐. การยกตนข่มท่าน

@@@@@@@

คำอธิบายจากสารัตถทีปนีฎีกา (ตอนอธิบายโพธิกถา)

กิเลสกามย่อมทำให้เหล่าสัตว์ผู้ครองเรือนลุ่มหลงในวัตถุกามก่อน เมื่อบุคคลครอบงำกิเลสกามนั้นแล้วเข้าถึงความเป็นบรรพชิต ความไม่รื่นรมย์ในเสนาสนะอันสงัดหรือในกุศลธรรมอย่างใดอย่างหนึ่งอาจเกิดขึ้น ด้วยเหตุนั้น ความหิวกระหายย่อมบีบคั้นพวกท่านเพราะต้องดำรงชีพเนื่องด้วยผู้อื่น ความทะยานอยากในการแสวงหาอาหารย่อมยังจิตของภิกษุผู้ถูกความหิวกระหายนั้นบีบคั้นให้ย่อท้อ ลำดับนั้น เมื่อเธอมีจิตย่อท้อ ความโงกง่วงก็จะครอบงำ

หลังจากนั้น เมื่อเธออยู่ในเสนาสนะป่าหรือป่าชัฏที่เปลี่ยว ไม่อาจบรรลุคุณวิเศษได้ ความกลัวที่มีชื่อว่าความสะดุ้งย่อมเกิดขึ้น ครั้นเมื่อเธอเกิดความลังเลสงสัย ไม่เพลิดเพลินรสแห่งความวิเวกตลอดราตรีอันยาวนาน ความสงสัยในการปฏิบัติย่อมเกิดขึ้นว่า “นี้คงจะไม่ใช่แนวทางหนอ”

ภิกษุผู้กำจัดความสงสัยนั้นอยู่ ย่อมเกิดความเย่อหยิ่ง ความจองหอง และความกระด้าง เพราะบรรลุคุณวิเศษเพียงเล็กน้อย ลาภ สักการะ และชื่อเสียงย่อมเกิดแก่ภิกษุผู้กำจัดอกุศลเหล่านั้นอยู่ เพราะบรรลุคุณวิเศษยิ่งกว่านั้น ภิกษุผู้ล่มหลงในลาภ เป็นต้น แสดงสัทธรรมปฎิรูปอยู่ ได้รับชื่อเสียงที่ไม่เหมาะสมแล้ว ติดอยู่ในชื่อเสียงนั้น ย่อมยกตนข่มท่านด้วยชาติ เป็นต้น

     พระพุทธเจ้าตรัสว่า
      เอสา นมุจิ เต เสนา กณฺหสฺสาภิหิปฺปหารินี
      น นํ อสูโร ชินาติ  เชตฺวา จ ลภเต สุขํ.
    “แน่ะมาร เสนาของเธอผู้มีธรรมอันดำ (หมายถึงอกุศลธรรม) มักเบียดเบียนสมณะพราหมณ์ ผู้ไม่อาจหาญย่อมเอาชนะเสนานั้นไม่ได้ ส่วนผู้อาจหาญเอาชนะแล้วย่อมได้รับสุข”

อรรถกถาอธิบายว่า ผู้ไม่อาจหาญคือมีความห่วงใยร่างกายและชีวิตย่อมเอาชนะเสนาของมารไม่ได้อย่างนี้ แต่ผู้อาจหาญจะเอาชนะได้ ก็ครั้นชนะแล้วจะบรรลุสุขในมรรคและสุขในผล (หากต้องการความพิสดารเรื่องเสนามาร สามารถดูได้ใน ขุ.สุ.๒๕/๔๔๖/๔๑๖, ขุ.มหา.๒๙/๒๘/๗, สารตฺถ.๓/๑๗๑-๑๗๓)


        พระมหาภาคภูมิ สีลานนฺโท (Maha Silanunda)
                    จิรํ ติฏฺฐตุ สทฺธมฺโม
            ขอพระสัทธรรมจงดำรงมั่นตลอดกาลนาน



ขอบคุณ : dhamma.serichon.us/2021/08/02/เสนามาร-กองทัพของมาร-มี/
2 สิงหาคม 2021 ,By admin.