พิมพ์

[raponsan]

วิรัติ ๓ ประการ : ศีล ๓ ระดับ

การรักษาศีล จําต้องมีเจตนาวิรัติ คือ งดเว้นจากการทําความชั่วทั้งหลาย จึงจะได้ชื่อว่าเป็นศีล ถ้าไม่มีเจตนาที่จะงดเว้น แม้ผู้นั้นมิได้ทําความชั่วก็ไม่ชื่อว่ามีศีล เหมือนเด็กอ่อนที่นอนแบเบาะ แม้จะมิได้ทําความชั่วก็ไม่ถือว่ามีศีล เพราะเด็กไม่มีเจตนาที่จะงดเว้น การที่จะได้ชื่อว่า เป็นผู้มีศีล จะต้องมีเจตนาที่จะงดเว้นจากการกระทําที่เป็นโทษ

คําว่า วิรัติ หมายถึง การงดเว้นจากความชั่ว มี ๓ ประการ ได้แก่

๑. สมาทานวิรัติ งดเว้นด้วยการสมาทานเป็นวิรัติของปุถุชนทั่วไปเช่น สมาทานศีล ๕ สมาทานศีล ๘ หรือสมาทานอุโบสถศีล เป็นต้น สมาทานแล้วไม่กระทําทุจริต การงดเว้นเช่นนี้ชื่อว่า สมาทานวิรัติ

๒. สัมปัตติวิรัติ งดเว้นด้วยเหตุการณ์ที่กําลังเกิดขึ้นเฉพาะหน้า เป็นวิรัติของผู้ที่มิได้ตั้งใจจะงดเว้นมาก่อน แต่มีเหตุการณ์เกิดขึ้นอัน อาจจะทําให้ล่วงศีลได้ทําให้งดเว้น เช่นมีโอกาสจะฆ่าแต่ไม่ฆ่า มีโอกาส จะลักทรัพย์แต่ไม่ลัก มีโอกาสจะล่วงประเวณีแต่ไม่ล่วง เป็นต้น การงด เว้นเช่นนี้ชื่อว่า สัมปัตติวิรัติ

๓. สมุจเฉทวิรัติ วิรัติของพระอริยบุคคล ตั้งแต่พระโสดาบันขึ้นไป พระอริยบุคคลเป็นผู้มีศีล ๕ บริบูรณ์ เนื่องจากท่านเห็นโทษของการล่วงศีล ขจัดกิเลสอันเป็นเหตุแห่งความชั่วแล้ว ด้วยอริยมรรค มีโสดาปัตติมรรค เป็นต้น เป็นการละได้โดยเด็ดขาด ไม่มีแม้แต่ความคิดที่จะประกอบกรรมชั่วนั้น การงดเว้นเช่นนี้ ชื่อว่า สมุจเฉทวิรัติ

@@@@@@@

วิสุทธิมรรค สีลนิเทศ หน้า ๑๓ อ้างคําที่พระสารีบุตรกล่าวไว้ในปฏิสัมภิทา
     ถามว่า : อะไรเป็นศีล.?
     ตอบว่า : เจตนาเป็นศีล ,เจตสิกเป็นศีล ,สังวรคือการสํารวมก็เป็นศีล ,ความไม่ก้าวล่วงก็เป็นศีล

- เจตนาที่งดเว้นจากปาณาติบาต อทินนาทาน กาเมสุมิจฉาจาร มุสาวาท และสุราเมรัย ชื่อว่า เจตนาศีล
- ความประพฤติที่งดเว้นจากอภิชฌา พยาบาท มีสัมมาทิฏฐิ ชื่อว่า เจตสิกศีล
- ความสังวร ๕ ประการ ได้แก่ ปาฏิโมกขสังวร สติสังวร ญาณสังวร ขันติสังวร วิริยสังวร ชื่อว่า สังวรศีล
- ความไม่ล่วงละเมิดทางกาย วาจา ของผู้สมาทานศีลแล้ว ชื่อว่า ความไม่ก้าวล่วงก็เป็นศีล

นอกจากนั้น ศีลยังมีระดับขั้นตามเจตนาของผู้รักษา คือ

    ๑. หีนศีล ศีลที่บุคคลสมาทานรักษา เพื่อปรารถนาโภคสมบัติ หรือปรารถนาภพ ด้วยอํานาจของตัณหา เป็นศีลขั้นต่ำ
    ๒. มัชฌิมศีล ศีลที่บุคคลสมาทานรักษา เพื่อปรารถนาให้ตนหลุด พ้นจากกิเลส เป็นศีลขั้นกลาง
    ๓. ปณีตศีล ศีลที่บุคคลสมาทานรักษา เพื่อปรารถนาให้สัตว์ ทั้งหลายหลุดพ้นจากกิเลสด้วย เป็นศีลขั้นประณีต

อนึ่ง บุคคลประพฤติในสิกขาบท ที่พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงบัญญัติไว้ว่า ควรทํา ชื่อว่า จาริตศีล
      บุคคลรักษาข้อที่ทรงห้ามด้วยศีล นั้น ชื่อว่า วาริตศีล




ขอบคุณ ; https://www.nirvanattain.com/สิ่งที่ควรทำ/สร้างบุญบารมี/ศีล-สิ่งหรือกติกาที่บุคคลจะต้องระวังรักษาตามเพศและฐานะ.html