พิมพ์

[raponsan]

พุทธวิธีปฏิบัติต่อบุคคลรอบตัว | สิงคาลกสูตร

สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ ณ พระวิหารเวฬุวัน เขตพระนครราชคฤห์ สมัยนั้น สิงคาลกคฤหบดีบุตรลุกขึ้นแต่เช้า ออกจากกรุงราชคฤห์ มีผ้าชุ่ม มีผมเปียก ประคองอัญชลี นอบน้อมทิศทั้งหลาย คือ

     - ทิศเบื้องหน้า
     - ทิศเบื้องขวา
     - ทิศเบื้องหลัง
     - ทิศเบื้องซ้าย
     - ทิศเบื้องล่าง
     - ทิศเบื้องบน

พระผู้มีพระภาคได้ตรัสถามสิงคาลกคฤหบดีบุตรว่า
     "ท่านประคองอัญชลี นอบน้อมทิศทั้งหลาย เพราะเหตุอะไรหนอ.?"

สิงคาลกคฤหบดีบุตรทูลว่า
     "พ่อของข้าพระพุทธเจ้า เมื่อใกล้จะตายได้สั่งไว้"

พระผู้มีพระภาคตรัสว่า
    "ในวินัยของพระอริยเจ้า เขาไม่นอบน้อมทิศ ๖ กันอย่างนี้ ก็อริยสาวกเป็นผู้ปกปิดทิศทั้ง ๖ อย่างไร.?"

ท่านพึงทราบ ทิศ ๖ เหล่านี้ คือ พึงทราบ

    • มารดาบิดาว่าเป็นทิศเบื้องหน้า
    • อาจารย์เป็นทิศเบื้องขวา
    • บุตรและภรรยาเป็นทิศเบื้องหลัง
    • มิตรและอำมาตย์เป็นทิศเบื้องซ้าย
    • ทาสและกรรมกรเป็นทิศเบื้องต่ำ
    • สมณพราหมณ์เป็นทิศเบื้องบน

๐๐๐๐๐๐๐๐๐

มารดาบิดาผู้เป็นทิศเบื้องหน้า อันบุตรพึงบำรุงด้วยสถาน ๕ คือ

    • ด้วยตั้งใจไว้ว่าท่านเลี้ยงเรามา เราจักเลี้ยงท่านตอบ ๑
    • จักรับทำกิจของท่าน ๑
    • จักดำรงวงศ์สกุล ๑
    • จักปฏิบัติตนให้เป็นผู้สมควรรับทรัพย์มรดก ๑
    • เมื่อท่านละไปแล้ว ทำกาลกิริยาแล้ว จักตามเพิ่มให้ซึ่งทักษิณา ๑

มารดาบิดาผู้เป็นทิศเบื้องหน้าอันบุตรบำรุงด้วยสถาน ๕ เหล่านี้แล้ว ย่อมอนุเคราะห์บุตรด้วยสถาน ๕ คือ

    • ห้ามจากความชั่ว ๑
    • ให้ตั้งอยู่ในความดี ๑
    • ให้ศึกษาศิลปวิทยา ๑
    • หาภรรยาที่สมควรให้ ๑
    • มอบทรัพย์ให้ในสมัย ๑

ทิศเบื้องหน้านั้น ชื่อว่าอันบุตรปกปิดให้เกษมสำราญ ให้ไม่มีภัยด้วยประการฉะนี้

๐๐๐๐๐๐๐๐๐

อาจารย์ผู้เป็นทิศเบื้องขวาอันศิษย์พึงบำรุงด้วยสถาน ๕ คือ

    • ด้วยลุกขึ้นยืนรับ ๑
    • ด้วยเข้าไปยืนคอยรับใช้ ๑
    • ด้วยการเชื่อฟัง ๑
    • ด้วยการปรนนิบัติ ๑
    • ด้วยการเรียนศิลปวิทยาโดยเคารพ ๑

อาจารย์ผู้เป็นทิศเบื้องขวา อันศิษย์บำรุงด้วยสถาน ๕ เหล่านี้แล้ว ย่อมอนุเคราะห์ศิษย์ด้วยสถาน ๕ คือ

    • แนะนำดี ๑
    • ให้เรียนดี ๑
    • บอกศิษย์ด้วยดีในศิลปวิทยาทั้งหมด ๑
    • ยกย่องให้ปรากฏในเพื่อนฝูง ๑
    • ทำความป้องกันในทิศทั้งหลาย ๑

ทิศเบื้องขวานั้น ชื่อว่าอันศิษย์ปกปิดให้เกษมสำราญ ให้ไม่มีภัยด้วยประการฉะนี้

๐๐๐๐๐๐๐๐๐

ภรรยาผู้เป็นทิศเบื้องหลังอันสามีพึงบำรุงด้วยสถาน ๕ คือ

    • ยกย่องว่าเป็นภรรยา ๑
    • ไม่ดูหมิ่น ๑
    • ไม่ประพฤตินอกใจ ๑
    • มอบความเป็นใหญ่ให้ ๑
    • ให้เครื่องแต่งตัว ๑

ภรรยาผู้เป็นทิศเบื้องหลังอันสามีบำรุงด้วยสถาน ๕ เหล่านี้แล้ว ย่อมอนุเคราะห์สามีด้วยสถาน ๕ คือ

    • จัดการงานดี ๑
    • สงเคราะห์คนข้างเคียงของผัวดี ๑
    • ไม่ประพฤตินอกใจผัว ๑
    • รักษาทรัพย์ที่ผัวหามาได้ ๑
    • ขยัน ไม่เกียจคร้านในกิจการทั้งปวง ๑

ทิศเบื้องหลังนั้น ชื่อว่าสามีปกปิดให้เกษมสำราญ ให้ไม่มีภัยด้วยประการฉะนี้

๐๐๐๐๐๐๐๐๐

มิตรผู้เป็นทิศเบื้องซ้ายอันกุลบุตรพึงบำรุงด้วยสถาน ๕ คือ

    • ด้วยการให้ปัน ๑
    • ด้วยเจรจาถ้อยคำเป็นที่รัก ๑
    • ด้วยประพฤติประโยชน์ ๑
    • ด้วยความเป็นผู้มีตนเสมอ ๑
    • ด้วยไม่แกล้งกล่าวให้คลาดจากความจริง ๑

มิตรผู้เป็นทิศเบื้องซ้ายอันกุลบุตรบำรุงด้วยสถาน ๕ เหล่านี้แล้ว ย่อมอนุเคราะห์กุลบุตรด้วยสถาน ๕ คือ

    • รักษามิตรผู้ประมาทแล้ว ๑
    • รักษาทรัพย์ของมิตรผู้ประมาทแล้ว ๑
    • เมื่อมิตรมีภัยเอาเป็นที่พึ่งพำนักได้ ๑
    • ไม่ละทิ้งในยามวิบัติ ๑
    • นับถือตลอดถึงวงศ์ของมิตร ๑

ทิศเบื้องซ้ายนั้น ชื่อว่าอันกุลบุตรปกปิดให้เกษมสำราญ ให้ไม่มีภัยด้วยประการฉะนี้

๐๐๐๐๐๐๐๐๐

ทาสกรรมกรผู้เป็นทิศเบื้องต่ำอันนายพึงบำรุงด้วยสถาน ๕ คือ

    • จัดการงานให้ทำตามสมควรแก่กำลัง ๑
    • ให้อาหารและรางวัล ๑
    • รักษาในคราวเจ็บไข้ ๑
    • แจกของมีรสแปลกให้กิน ๑
    • ปล่อยในสมัย ๑

ทาสกรรมกรผู้เป็นทิศเบื้องต่ำอันนายบำรุงด้วยสถาน ๕ เหล่านี้แล้ว ย่อมอนุเคราะห์นายด้วยสถาน ๕ คือ

    • ลุกขึ้นทำการงานก่อนนาย ๑
    • เลิกการงานทีหลังนาย ๑
    • ถือเอาแต่ของที่นายให้ ๑
    • ทำการงานให้ดีขึ้น ๑
    • นำคุณของนายไปสรรเสริญ ๑

ทิศเบื้องต่ำนั้น ชื่อว่าอันนายปกปิดให้เกษมสำราญ ให้ไม่มีภัย ด้วยประการฉะนี้

๐๐๐๐๐๐๐๐๐

สมณพราหมณ์ผู้เป็นทิศเบื้องบน อันกุลบุตรพึงบำรุงด้วยสถาน ๕ คือ

    • ด้วยกายกรรมประกอบด้วยเมตตา ๑
    • ด้วยวจีกรรมประกอบด้วยเมตตา ๑
    • ด้วยมโนกรรมประกอบด้วยเมตตา ๑
    • ด้วยความเป็นผู้ไม่ปิดประตู ๑
    • ด้วยให้อามิสทานเนืองๆ ฯ ๑

สมณพราหมณ์ผู้เป็นทิศเบื้องบน อันกุลบุตรบำรุงด้วยสถาน ๕ เหล่านี้แล้ว ย่อมอนุเคราะห์กุลบุตรด้วยสถาน ๖ คือ

    • ห้ามไม่ให้ทำความชั่ว ๑
    • ให้ตั้งอยู่ในความดี ๑
    • อนุเคราะห์ด้วยน้ำใจอันงาม ๑
    • ให้ได้ฟังสิ่งที่ยังไม่เคยฟัง ๑
    • ทำสิ่งที่เคยฟังแล้วให้แจ่มแจ้ง ๑
    • บอกทางสวรรค์ให้ ๑

ทิศเบื้องบนนั้น ชื่อว่าอันกุลบุตรปกปิดให้เกษมสำราญ ให้ไม่มีภัย ด้วยประการฉะนี้





Thank to : https://uttayarndham.org/buddhology/6269/พุทธวิธีปฏิบัติต่อบุคคลรอบตัว-สิงคาลกสูตร
สิงคาลกสูตร พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๑๑ ข้อ ๑๙๘-๒๐