พิมพ์

[raponsan]

เรื่องเล่าของ ‘ปาท่องโก๋’ ที่เราคุ้นเคย และ ‘จาโก้ย’ ปิศาจทอดแสนอร่อย

Summary

    ธัญศา นักเขียนสายอาหารการกินของไทยรัฐพลัส ชวนคุณมาร่วมสำรวจประวัติศาสตร์เบื้องหลังชื่อเรียกของ ปาท่องโก๋ เมนูแป้งทอดที่เราคุ้นเคยกันในยามเช้า ว่าเหตุใดจึงมีคนออกมาบอกว่ามันเป็นชื่อเรียกที่ ‘ผิด’ เพราะแท้จริงแล้ว มันควรต้องถูกเรียกว่า ‘อิ่วจาก้วย’ ต่างหาก


ฉันรู้จักชื่อ ‘จาโก้ย’ หรือ ‘อิ่วจาก้วย’ ครั้งแรก เอาเมื่อตอนไปทำงานที่หาดใหญ่เมื่อหลายปีก่อน ในมื้อเช้าวันหนึ่ง เมื่อเราสั่งอาหารกันจนพอใจแล้ว หมิง สาวหาดใหญ่เจ้าถิ่น ผู้เป็นไกด์ในทริปนั้นตะโกนบอกเจ้าของร้าน

“ขอจาโก้ยด้วยค่ะ!”
“จาโก้ย …คืออะไรเหรอ” ฉันถามด้วยความงุนงง

“อ๋อ คนกรุงเทพฯ เรียก ‘ปาท่องโก๋’ แต่คนที่นี่เขาเรียกว่า ‘จาโก้ย’ กันพี่ ส่วนบางจังหวัดในภาคใต้เขาก็เรียกว่า ‘อิ่วจาก้วย’ นะ”

ชื่อ อิ่วจาก้วย ยิ่งฟังดูไม่คุ้นหูไปกันใหญ่ เพราะถ้าเป็น อิ่วก้วย หรือขนมทอดไส้ต่างๆ ที่หน้าตาคล้ายกะหรี่ปั๊บ ฉันยังพอจะเคยกินตอนไปเยาวราชอยู่บ้าง

@@@@@@@

แต่อย่างไรก็ดี การไปเยือนหาดใหญ่ในครั้งนั้น ก็ทำให้ฉันเข้าใจว่า จาโก้ย ก็คืออีกชื่อหนึ่งของ ปาท่องโก๋ ที่เราคุ้นเคยกันนั่นเอง และเมื่อครั้งที่ต้องไปทำงานยังสุราษฎร์ธานี ฉันก็พบว่าเมื่ออยู่ในตัวเมือง ผู้คนก็ยังคงเรียกมันว่าปาท่องโก๋ แต่ถ้าลองขับรถออกจากตัวเมืองไปไม่ถึงสามสิบนาที เข้าสู่อำเภอกาญจนดิษฐ์ เราจะพบว่า คนในพื้นที่เรียกมันว่า ‘ก้วยฉก’

ชื่อเรียกที่แตกต่างกันไปของปาท่องโก๋นี้ ทำให้ฉันคิดว่า ความเลื่อนไหลของภาษาและอาหารการกิน เป็นเรื่องที่น่าสนุกเสมอ แต่ถึงอย่างนั้น ฉันก็ไม่เคยนึกหาคำตอบ ว่าแท้ที่จริงแล้ว ระหว่าง จาโก้ย กับ ปาท่องโก๋ – ชื่อไหนคือชื่อที่ถูกต้องกันแน่ จนเพิ่งได้รู้ว่า ที่ถูกต้องแล้ว เราต้องเรียกมันว่า ‘อิ่วจาก้วย’ (油 炸 粿)

โดยคำว่า อิ่วจาก้วย เป็นภาษาจีนแต้จิ๋ว แปลตรงตัวว่า ‘ขนมทอดน้ำมัน’ และอิ่วจาก้วยนี้ก็ได้กลับเข้ามาในชีวิตของฉันอีกครั้ง ด้วยสำเนียงแบบจีนกลางว่า ‘โหยวจากั่ว’ เมื่อ เจน เพื่อนร่วมงานชาวสิงคโปร์เอ่ยขึ้นในวันที่ได้กินมื้อเช้าร่วมกัน

“ตอนฉันยังเด็ก ก็เคยได้ยินเรื่องเล่านะ ว่าโหยวจากั่วนี่เป็นสัญลักษณ์ของความแค้น ซึ่งที่เขาทำเป็นแป้งสองท่อนติดกัน ก็เพราะเป็นตัวแทนคนทรยศชาย-หญิงคู่นึง คล้ายๆ เป็นการสาบแช่งนั่นล่ะ

“แต่ฉันก็จำได้แค่นี้นะ เพราะเรื่องมันนานแล้ว” เจนกล่าวตัดบท แต่ก็ไม่ได้ทำความอยากรู้อยากเห็นของฉันถูกตัดตามไปด้วย



ฉันติดใจเรื่องเล่าของเจนอยู่นาน จนต้องค้นหาที่มาที่ไปของโหยวจากั่วด้วยตัวเอง

    "ชื่อเรียกที่แตกต่างกันไปของปาท่องโก๋นี้ ทำให้ฉันคิดว่า ความเลื่อนไหลของภาษาและอาหารการกิน เป็นเรื่องที่น่าสนุกเสมอ"

โหยวจากั่วนั้นเริ่มมีขึ้นในสมัยราชวงศ์ซ่งใต้ อันเป็นผลพวงมาจากความแค้นของประชาชน ที่มีต่อความไม่เป็นธรรมที่ นายพล เยว่เฟย ได้รับ

เยว่เฟยเป็นขุนนางในสมัยของ จักรพรรดิเกาซ่ง ผู้ซึ่งคอยปกป้องอาณาจักรซ่งใต้ และยังได้ชื่อว่าเป็นขุนนางที่มีคุณธรรม จึงเป็นที่รักของประชาชนในสมัยนั้น

แต่การเป็นคนดีมักมีอุปสรรคเสมอ มิเช่นนั้นคงไม่มีเรื่องราวของ โหยวจากั่ว ขึ้นมาได้ เพราะ ฉินฮุ่ย หนึ่งในขุนนางสมัยนั้น และ หวังซื่อ ภรรยาของเขา ได้แอบ ‘ขายชาติ’ เพื่อหาผลประโยชน์เข้าตัว และมองว่า เยว่เฟย คืออุปสรรคใหญ่ต่อการนี้ พวกเขาจึงได้พยายามหาทางกำจัดเยว่เฟย ด้วยการใส่ร้ายว่าเขาก่อการกบฏ จึงเป็นเหตุให้เยว่เฟยถูกประหารชีวิต

หลังจากความตายของเยว่เฟย ประชาชนที่เจ็บแค้นต่อการทรยศครั้งนี้ จึงได้นำแป้งโดว์ตัดเป็นท่อนประกบติดกัน เพื่อเป็นดั่งตัวแทนของคนทรยศอย่าง ฉินฮุ่ย และ หวังซื่อ ก่อนนำลงทอดในน้ำมันร้อนๆ เป็นการระบายความโกรธแค้น

และผู้คนก็ได้ตั้งชื่อมันว่า โหยวจากั่ว ที่แปลว่า ‘ปิศาจทอด’ นับแต่นั้น

วันเวลาผ่านไป ความคับแค้นใจของผู้คนก็เริ่มเบาบาง แต่ความอร่อยของมันไม่เคยหล่นหายไปตามกาลเวลา จนถึงตอนนี้ ผู้คนไม่ได้กินมันด้วยความแค้นเคืองอีกต่อไป และมันก็ได้กลายเป็นอาหารเช้าแสนอร่อยที่เชิดหน้าชูตาชาวเอเชียมาจนทุกวันนี้



ส่วน ปาท่องโก๋ ที่แท้จริงนั้น มีหน้าตาเป็นเช่นไรน่ะหรือ.?

ปาท่องโก๋ หรือที่ในภาษาจีนแต้จิ๋วเรียกว่า ‘แปะถึ่งกอ’ (白糖糕) นั้น เป็นขนมที่ทำจากแป้งสาลีกับน้ำตาลทรายขาว แล้วนำไปนึ่ง ทำให้ได้ขนมก้อนสีขาว ฟูเล็กน้อย มีความเหนียวหนุบหนับ ซึ่งคาดว่า ชาวจีนที่อาศัยอยู่ในเมืองไทยสมัยก่อน คงขายคู่กับ อิ่วจาก้วย และทำให้เกิดความเข้าใจผิดมาจนทุกวันนี้

แต่ถึงเราจะกระจ่างแจ้งถึงที่มาของชื่อเจ้าขนมแป้งทอดนี้แล้ว ก็หาได้ต้องกังวลว่าจะต้องเปลี่ยนชื่อเรียกปาท่องโก๋ ไปเป็น อิ่วจาก้วย กันเสียเดี๋ยวนี้ เพราะแม้แต่ชาวสิงคโปร์อย่างเจน ก็ยังเข้าใจดีในบริบทของการเรียกชื่อแบบผิดๆ นี้

“ถึงตอนอยู่สิงคโปร์ฉันจะเรียกโหยวจากั่ว แต่เวลามาเมืองไทย ฉันก็เรียกมันว่าปาท่องโก๋นะ” เจนยิ้ม เพราะไม่ว่าเราจะเรียกมันว่าอย่างไร สิ่งที่ไม่เปลี่ยนแปลงคือความกรอบอร่อยที่ทำให้ อิ่วจาก้วย หรือ ปาท่องโก๋ เป็นอาหารเช้าที่อยู่ในหัวใจของใครหลายคนเสมอมา





อ้างอิง : Why Does ‘Yau Char Kwai’ Translate Into ‘Oil-Fried Devils’ (says.com)
thank to : https://plus.thairath.co.th/topic/everydaylife/102858
Thairath Plus › Everyday Life › Food › Lifestyle
4 มี.ค. 66 | creator : ธัญศา สิงหปรีชา