พิมพ์

[raponsan]

.

แผ่นทอง (ภาพ : Norton Simon Museum)


“แผ่นทอง” โบราณวัตถุ “ศรีเทพ” ที่ทำให้ทราบว่า คนสมัยก่อนมองพระจันทร์เป็นกระต่าย.?

“ศรีเทพ” เป็นแหล่งโบราณคดีที่เปี่ยมไปด้วยโบราณวัตถุมากมายมหาศาล ซึ่งแต่ละชิ้นล้วนบอกเล่าเรื่องราวพัฒนาการ รวมถึงชีวิตของชาวเมืองได้เป็นอย่างดี หนึ่งในนั้นคือ “แผ่นทอง” โบราณวัตถุอีกชิ้นหนึ่งที่แสดงให้เห็นถึงลักษณะสำคัญของศรีเทพ รวมไปถึงแนวคิดการมอง “พระจันทร์” ของชาวศรีเทพ ว่าเหมือน “กระต่าย” อย่างในปัจจุบัน

เรื่องราวการมอง “พระจันทร์” เป็นกระต่าย นี้ ปรากฏอยู่ใน SILPA PODCAST ทะลุเพดานความรู้ “เมืองศรีเทพ” EP.4 “ศรีเทพ” ประวัติศาสตร์ที่หายไป จากมรดกไทยในต่างแดน ที่มีสปีกเกอร์ผู้เชี่ยวชาญทางด้านโบราณวัตถุ ทั้งยังควบตำแหน่งคณะกรรมการติดตามโบราณวัตถุของไทยในต่างประเทศ อย่าง ดร. ทนงศักดิ์ หาญวงษ์ มาเล่าเรื่องราวดังกล่าว ว่า

“โบราณวัตถุชิ้นสำคัญที่สุด อยู่ที่พิพิธภัณฑ์ Norton Simon อันนี้เราพบว่า มีจำนวนมากถึง 9 รายการ ที่คณะกรรมการติดตามคืนโบราณวัตถุกำลังทำหนังสือติดตามคืนอยู่ แล้วก็อาจจะมีมากกว่านั้น เพียงแต่ว่า พิพิธภัณฑ์ไม่สามารถที่จะเปิดเผยข้อมูล หรือเราเองก็ไม่สามารถที่จะตรวจสอบข้อมูลเหล่านั้นได้

โบราณวัตถุสำคัญของพิพิธภัณฑ์ Norton Simon มีแผ่นทองดุนรูปพระวิษณุ พระวิษณุที่ศรีเทพองค์นี้ มีลักษณะที่ยืนเอียงตน ถือสังข์ จักร คทา ดอกบัว ซึ่งเราพบเห็นพระวิษณุในลักษณะนี้ ค่อนข้างจะน้อย ที่มีรูปแบบที่สมบูรณ์ มีประภามณฑลที่อยู่ด้านหลัง อันนี้ก็เป็นอีกลักษณะหนึ่งที่มองแล้วก็รู้ว่าอันนี้เป็นของศรีเทพ ซึ่งที่อื่นแทบจะหาไม่ได้เลย

แผ่นทองรูปพระโพธิสัตว์ไมเตรยะ เราจะสังเกตว่า มือด้านซ้ายถือหม้อน้ำ มือขวาถือดอกบัว และมีรูปเจดีย์อยู่ที่พระเศียร อันนี้คือลักษณะเฉพาะของพระศรีอริยเมตไตรย ต่างประเทศเรียกพระไมเตรยะ

@@@@@@@

อีกองค์หนึ่งที่เป็นแผ่นทองก็คือ พระจันทร์ ชิ้นนี้สวยมากเพราะว่า มีรูปกระต่ายอยู่บนประภามณฑล ซึ่งเห็นเลยว่าคนในอดีตเมื่อพันกว่าปีที่แล้ว มองเห็นดวงจันทร์เป็นรูปกระต่าย เหมือนทุกวันนี้”

นอกจากนี้ ดร. ทนงศักดิ์ ยังกล่าวอีกว่า นักวิชาการชาวอินเดียตีความเรื่องของจันทราเทพในแบบศาสนาฮินดู แต่หากเป็นชาวพุทธ ก็ต้องมาแปลความอีกว่า จันทรา เป็นพระโพธิสัตว์หรือผู้ช่วยพระโพธิสัตว์

ก่อนจะทิ้งท้ายไว้ว่า “แผ่นทองเหล่านี้ ข้อมูลถูกบันทึกโดยนักวิชาการว่า พบอยู่ในหม้อ แล้วก็ไปอยู่บนเขาถมอรัตน์ การที่โบราณวัตถุที่อยู่รวมกลุ่มกันหลายศาสนา มีทั้งศาสนาฮินดูและก็ศาสนาพุทธมหายาน บนเขาถมอรัตน์นี้ มันก็จะสัมพันธ์กับเขาถมอรัตน์ ที่นักวิชาการส่วนใหญ่มองกันว่า เขาถมอรัตน์เป็นเขาศักดิ์สิทธิ์ตั้งแต่เริ่มตั้งเมืองศรีเทพ”

ยังมีเรื่องราวเกี่ยวกับศรีเทพ แผ่นทอง และโบราณวัตถุที่สูญหายอีกมากมายให้ทุกคนได้ติดตามที่ SILPA PODCAST ทะลุเพดานความรู้ “เมืองศรีเทพ” EP.4 “ศรีเทพ” ประวัติศาสตร์ที่หายไป จากมรดกไทยในต่างแดน

ดูคลิปได้ที่นี่ ..... (ยังไม่ได้อัพโหลด)

อ่านเพิ่มเติม :-

    • “สุริยเทพ” ที่หายไปยังต่างแดน จิ๊กซอว์บอกเล่าเรื่องราวพัฒนาการ “เมืองศรีเทพ”
    • จากศรีเทพสู่ “วิเชียรบุรี” ประวัติศาสตร์พันปีที่เชื่อมโยงถึงกัน





ขอขอบคุณ :-
ผู้เขียน : กองบรรณาธิการศิลปวัฒนธรรม
เผยแพร่ : วันจันทร์ที่ 25 ธันวาคม พ.ศ.2566
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรก : เมื่อ 25 ธันวาคม 2566
website : https://www.silpa-mag.com/history/article_124355