พระไตรปิฎก เล่ม ๒๑
พระสุตตันตปิฎก เล่ม ๑๓
อังคุตตรนิกาย จตุกกนิบาต
อัมพสูตร [๑๐๕] ดูกรภิกษุทั้งหลาย มะม่วง ๔ อย่างนี้ ๔ อย่างเป็นไฉน คือ
มะม่วงดิบผิวสุกอย่าง ๑
มะม่วงสุกผิวดิบอย่าง ๑
มะม่วงดิบผิวดิบอย่าง ๑
มะม่วงสุกผิวสุกอย่าง ๑ ดูกรภิกษุทั้งหลาย มะม่วง ๔ อย่างนี้แล
ดูกรภิกษุทั้งหลาย ฉันนั้นเหมือนกัน บุคคลเปรียบด้วยมะม่วง ๔ จำพวกนี้
มีปรากฏอยู่ในโลก ๔ จำพวกเป็นไฉน คือ
บุคคลดุจมะม่วงดิบผิวสุกจำพวก ๑
ดุจมะม่วงสุกผิวดิบจำพวก ๑
ดุจมะม่วงดิบผิวดิบจำพวก ๑
ดุจมะม่วงสุกผิวสุกจำพวก ๑ ดูกรภิกษุทั้งหลาย ก็บุคคลเป็นดุจมะม่วงดิบผิวสุกอย่างไร การก้าวการถอย การเหลียว การแล
การคู้ การเหยียด การทรงสังฆาฏิ บาตรและจีวรของบุคคลบางคนในโลกนี้ ล้วนน่าเลื่อมใส
แต่เขาไม่ทราบชัดตามความเป็นจริงว่า นี้ทุกข์ นี้ทุกขสมุทัย นี้ทุกขนิโรธ นี้ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทา
บุคคลเป็นดุจมะม่วงดิบผิวสุกอย่างนี้แล
ดูกรภิกษุทั้งหลาย มะม่วงดิบผิวสุก แม้ฉันใด เรากล่าวบุคคลนี้เปรียบฉันนั้น ดูกรภิกษุทั้งหลาย ก็บุคคลเป็นดุจมะม่วงสุกผิวดิบอย่างไร การก้าว ฯลฯ
การทรงสังฆาฏิ บาตรและจีวร ของบุคคลบางคนในโลกนี้ ไม่น่าเลื่อมใส
แต่เขาทราบชัดตามความเป็นจริงว่า นี้ทุกข์นี้ทุกขสมุทัย นี้ทุกขนิโรธ นี้ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทา
บุคคลเป็นดุจมะม่วงสุกผิวดิบอย่างนี้แล
ดูกรภิกษุทั้งหลาย มะม่วงสุกผิวดิบ แม้ฉันใด เรากล่าวบุคคลนี้เปรียบฉันนั้น
ดูกรภิกษุทั้งหลาย ก็บุคคลเป็นดุจมะม่วงดิบผิวดิบอย่างไรการก้าว ฯลฯ การทรงสังฆาฏิบาตร
และจีวร ของบุคคลบางคนในโลกนี้ ไม่น่าเลื่อมใส
ทั้งเขาไม่ทราบชัดตามความเป็นจริงว่า นี้ทุกข์นี้ทุกขสมุทัย นี้ทุกขนิโรธนี้ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทา
บุคคลเป็นดุจมะม่วงดิบผิวดิบอย่างนี้แล
ดูกรภิกษุทั้งหลาย มะม่วงดิบผิวดิบ แม้ฉันใด เรากล่าวบุคคลนี้เปรียบฉันนั้น ดูกรภิกษุทั้งหลาย ก็บุคคลเป็นดุจมะม่วงสุกผิวสุกอย่างไร การก้าว ฯลฯ การทรงสังฆาฏิ บาตรและ
จีวร ของบุคคลบางคนในโลกนี้ น่าเลื่อมใส
ทั้งเขาทราบชัดตามความเป็นจริงว่า นี้ทุกข์ นี้ทุกขสมุทัย นี้ทุกขนิโรธ นี้ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทา
บุคคลเป็นดุจมะม่วงสุกผิวสุกอย่างนี้แล
ดูกรภิกษุทั้งหลาย มะม่วงสุกผิวสุกแม้ฉันใด เรากล่าวบุคคลนี้เปรียบฉันนั้น
ดูกรภิกษุทั้งหลาย บุคคลเปรียบด้วยมะม่วง ๔ จำพวกนี้แล มีปรากฏอยู่ในโลกนี้ ฯ
จบสูตรที่ ๕
อ้างอิง
เนื้อความพระไตรปิฎก เล่มที่ ๒๑ บรรทัดที่ ๒๙๑๐ - ๒๙๓๘. หน้าที่ ๑๒๕ - ๑๒๖.
http://www.84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=21&A=2910&Z=2938&pagebreak=0
ศึกษาอรรถกถานี้ ได้ที่ :-
http://www.84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=21&i=105
บทสรุปจากพระไตรปิฎก ฉบับประชาชน (อ.สุชีพ ปุญญานุภาพ)ทรงแสดงมะม่วง ๔ อย่าง คือ
ดิบข้างใน สุกข้างนอก,
สุกข้างใน ดิบข้างนอก,
ดิบข้างใน ดิบข้างนอก,
สุกข้างใน สุกข้างนอก ( ดิบ หรือสุกข้างใน เทียบด้วยไม่รู้หรือ รู้อริยสัจจ์ ๔ ;
ดิบ หรือสุกข้างนอก เทียบด้วยมีกริยาอาการไม่น่าเลื่อมใสหรือน่าเลื่อมใส ).
มะม่วง กับ พุทธประวัติ ตอนที่ ๑. "มะม่วง กะ สีม่วง"
http://www.madchima.org/forum/index.php?topic=3521.0มะม่วง กับ พุทธประวัติ ตอนที่ ๒. "รู้แล้วจะประหลาดใจ"
http://www.madchima.org/forum/index.php?topic=3522.0มะม่วง กับ พุทธประวัติ ตอนที่ ๓. "มะม่วงเกี่ยวข้องกับเหตุการณ์ใด"
http://www.madchima.org/forum/index.php?topic=3523.0