พิมพ์

[ธัมมะวังโส]

พระพุทธเจ้า มีกี่ประเภท คะอยากทราบประเภท ของผู้ที่ปรารถนา เป็นพระโพธิสัตว์ด้วยคะ



ในพระไตรปิฎกจะแบ่งประเภทของพระพุทธเจ้าไว้ ดังนี้*

ปัญญาธิกพุทธเจ้า คือพระพุทธเจ้าที่สร้างบารมีโดยใช้ปัญญาเป็นตัวนำ ใช้เวลาบำเพ็ญบารมี ๒๐ อสงไขยกับอีก ๑๐๐๐๐๐ มหากัปป์ตั้งความปารถนาเป็นพระพุทธเจ้าไว้ในใจ ๗ อสงไขย กล่าววาจาปารถนาเป็นพระพุทธเจ้า 9 อสงไขย นับเวลาตั้งแต่ได้รับพุทธพยากรณ์ครั้งแรก ๔ อสงไขยกัป กับอีก ๑๐๐๐๐๐ มหากัปป์*

ศรัทธาธิกพุทธเจ้า คือพระพุทธเจ้าที่สร้างบารมีโดยใช้ศรัทธาเป็นตัวนำ ใช้เวลาบำเพ็ญบารมี ๔๐ อสงไขยกับอีก ๑๐๐๐๐๐ มหากัปป์ตั้งความปารถนาเป็นพระพุทธเจ้าไว้ในใจ ๑๔ อสงไขย กล่าววาจาปารถนาเป็นพระพุทธเจ้า ๑๘ อสงไขย นับเวลาตั้งแต่ได้รับพุทธพยากรณ์ครั้งแรก ๘ อสงไขยกัป กับอีก ๑๐๐๐๐๐ มหากัปป์*

วิริยะธิกพุทธเจ้า คือพระพุทธเจ้าที่สร้างบารมีโดยใช้ความเพียรเป็นตัวนำ ใช้เวลาบำเพ็ญบารมี ๘๐ อสงไขยกับอีก ๑๐๐๐๐๐ มหากัปป์ตั้งความปารถนาเป็นพระพุทธเจ้าไว้ในใจ ๒๘ อสงไขย กล่าววาจาปารถนาเป็นพระพุทธเจ้า ๓๖ อสงไขย นับเวลาตั้งแต่ได้รับพุทธพยากรณ์ครั้งแรก ๑๖ อสงไขยกัป กับอีก ๑๐๐๐๐๐ มหากัปป์

ส่วนพระโคดมสัมมาสัมพุทธเจ้า เป็นพระปัญญาธิกพุทธเจ้า

**********************************************************

อนุพุทธ หมายถึง ผู้ได้ตรัสรู้ธรรมโดยอาศัยการสดับคำสอนจากพระพุทธเจ้าแล้วปฏิบัติตามจนได้บรรลุ มิใช่ผู้ตรัสรู้ธรรมได้เองตามลำพังหากตรัสรู้ธรรมได้เองเรียกว่า พระสัมมาสัมพุทธเจ้า หรือ พระพุทธเจ้าอนุพุทธ ได้แก่พระสาวกของพระพุทธเจ้าที่เป็นพระอรหันต์ มีทั้งภิกษุและภิกษุณี เช่น พระสารีบุตร พระมหาโมคคัลลานะ พระอานนท์ มหาปชาบดีโคตมีเถรี ปฎาจาราเถรี เป็นต้น

**********************************************************

พระปัจเจกพุทธเจ้า เป็นพระพุทธเจ้าประเภทหนึ่ง ได้บำเพ็ญบารมี ๒ อสงไขยกำไรแสนกัป และตรัสรู้อริยสัจ ๔ ด้วยพระองค์เองเช่นเดียวกับพระสัมมาสัมพุทธเจ้า แต่จะเสด็จมาตรัสรู้ในคราวที่โลกว่างเว้นพระพุทธศาสนา และมาตรัสรู้ได้หลายพระองค์ในสมัยเดียวกัน แต่พระปัจเจกพุทธเจ้านั้น มิได้ทรงประกาศพระศาสนาเกิดสาวกพุทธบริษัทเหมือนอย่างพระสัมมาสัมพุทธเจ้าในปรมัตถโชติกา อรรถกถาสุตตนิบาตอธิบายว่า การบรรลุธรรมของพระปัจเจกพุทธเจ้า เปรียบเสมือนรสกับข้าวที่พรานป่าได้ลิ้มในเมือง ฉะนั้น จึงไม่อาจสอนให้บุคคลอื่นรู้ตามตนได้ ( คือสอนได้แต่ไม่อาจให้รู้ตามได้ ) ไม่ก่อตั้งหรือสถาปนาในรูปสถาบันศาสนา แต่เน้นอนุโมทนาแก่ผู้ถวายทานให้ท่าน จะอุบัติขึ้นในช่วงพุทธันดร กล่าวคือ เป็นช่วงเวลาที่โลกว่างจากพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ดังนั้น ในปัจจุบันนี้ จึงไม่มีพระปัจเจกพุทธเจ้าอุบัติขึ้นพระปัจเจกพุทธเจ้าแต่ละองค์มีประวัติคล้ายกัน คือ เป็นมาจากกษัตริย์ พราหมณ์ หรือคหบดี ในสมัยโบราณที่เบื่อหน่ายในโลกิยสมบัติ ได้ออกบวชศึกษาพระธรรมจนบรรลุพระปัจเจกโพธิญาณ เมื่อบรรลุพระปัจเจกโพธิญาณแล้ว ก็ไปชุมนุมที่เขาคันธมาทน์กูฏ ซึ่งเป็นยอดเขาแห่งหนึ่งของเทือกเขาหิมพานต์หรือหิมาลัย มีฝูงช้างฉัททันต์คอยปรนนิบัติอยู่เป็นนิจคุณลักษณะพิเศษที่สำคัญประการหนึ่งของพระปัจเจกพุทธเจ้าคือ การดำเนินชีวิตอยู่อย่างโดดเดี่ยว หรือการดำเนินชีวิตอยู่เพียงลำพัง (เอกะ) ในวรรณคดีพระพุทธศาสนา เปรียบเทียบ การดำเนินชีวิตอยู่อย่างโดดเดี่ยวของพระปัจเจกพุทธเจ้า เหมือนกับนอแรด (ขคฺควิสาณกปฺโป) ซึ่งแรดของอินเดียมีเพียงนอเดียว ส่วนแรดในประเทศอื่นมี ๒ นอก็มี แต่กระนั้นก็ตาม พระปัจเจกพุทธเจ้าก็ต้องมาประชุมพร้อมกันเพื่อทำกิจกรรมร่วมกัน คือในวันที่พระปัจเจกพุทธเจ้าองค์ใหม่อุบัติขึ้นและในวันอุโบสถพระพุทธองค์ตรัสแก่พระอานนท์ในคัมภีร์ปัจเจกพุทธาปธานว่า "ในโลกทั้งปวง เว้นเราแล้ว ไม่มีใครเสมอพระปัจเจกพุทธเจ้าเลย".

[arlogo]

นิยตโพธิสัตว์ คือ ผู้ที่ได้รับพุทธทำนายแล้ว
อนิยตโพธิสัตว์ คือ ผู้ที่ยังไม่ได้รับพุทธทำนายแล้ว

พระนิยตโพธิสัตว์นั้น ทุกครั้งที่ได้พบกับพระพุทธเจ้าองค์ต่อๆ มา
ก็จะได้รับพุทธพยากรณ์ซ้ำ ว่าจะได้ตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้าในอนาคตกาล
แต่เฉพาะขณะที่ได้รับพุทธพยากรณ์เป็นครั้งแรกที่เรียกว่าลัทยาเทศนั้น
พระโพธิสัตว์ผู้นั้นต้องสมบูรณ์พร้อมด้วยธรรมสโมธาน ๘ ประการ
จึงจะได้รับพุทธพยากรณ์เป็น พระนิยตโพธิสัตว์


"..ดังนั้น พระโพธิสัตว์ผู้ได้พยากรณ์ในสำนักพระพุทธเจ้า ๒๔ พระองค์
ก็ทรงบำเพ็ญพุทธการกธรรมมีทานบารมีเป็นต้น
ที่พระโพธิสัตว์ผู้รวบรวมธรรม ๘ ประการเหล่านี้ว่าอภินีหารย่อมสำเร็จได้
เพราะรวบรวมธรรม ๘ ประการ คือ
              ๑. มนุสสัตตะ เป็นมนุษย์
              ๒. ลิงคสัมปัตติ เป็นเพศบุรุษ
              ๓. เหตุ มีอุปนิสสยสมบัติบรรลุมรรคผลได้
              ๔. สัตถารทัสสนะ พบพระพุทธเจ้าขณะที่ยังทรงพระชนม์อยู่
              ๕. ปัพพัชชา บวชเป็นดาบสหรือภิกษุอยู่
              ๖. คุณสมบัติ ได้สมาบัติ ๘ และอภิญญา ๕
              ๗. อธิการ อาจสละชีวิตแก่พระพุทธเจ้าได้
              ๘. ฉันทตา มีฉันทะ อุตสาหะ บำเพ็ญพุทธการกธรรม.  .."

ที่มา
อรรถกถา ขุททกนิกาย พุทธวงศ์
๒๕. โคตมพุทธวงศ์
http://www.84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=33.2&i=26



และเมื่อได้รับพุทธพยากรณ์แล้ว
พระนิยตโพธิสัตว์จะไม่บังเกิดในอภัพฐานะ ๑๘ ประการอีกเลย คือ


"..พระโพธิสัตว์ผู้มีอภินิหารสำเร็จแล้วอย่างนี้แล ย่อมไม่ถึงอภัพฐานะ ๑๘ ประการ.

จริงอยู่ พระโพธิสัตว์นั้น จำเดิมแต่นั้นย่อม
ไม่เป็นคนบอดแต่กำเนิด ๑
ไม่เป็นคนหนวกแต่กำเนิด ๑
ไม่เป็นคนบ้า ๑
ไม่เป็นคนใบ้ ๑
ไม่เป็นคนแคระ ๑
ไม่เกิดในชนชาติมิลักขะ ๑

ไม่เกิดในท้องของนางทาสี ๑
ไม่เป็นคนนิยตมิจฉาทิฏฐิ ๑
ไม่เป็นคนกลับเพศ ๑
ไม่ทำอนันตริยกรรมห้าอย่าง ๑
ไม่เป็นคนโรคเรื้อน ๑
อัตภาพสุดท้ายไม่เวียนมาในกำเนิดดิรัจฉาน ๑

ไม่มีอัตภาพใหญ่กว่าช้าง ๑
ไม่เกิดในขุปปิปาสิกเปรตและนิชฌามตัณหิกเปรต ๑
ไม่เกิดในจำพวกกาลกัญชิกาสูรทั้งหลาย ๑
ไม่เกิดในอเวจีนรก ๑
ไม่เกิดในโลกันตริกนรก ๑
ไม่เป็นมารในสวรรค์ชั้นกามาวจร ไม่เกิดในอสัญญีภพในรูปาวจรภูมิ
ไม่เกิดในภพสุทธาวาส ไม่เกิดในอันติมภพ ไม่ก้าวไปสู่จักรวาลอื่น ๑. ..."

ที่มา
อรรถกถา ขุททกนิกาย สุตตนิบาต อุรควรรค
ขัคควิสาณสูตร
http://www.84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=296&p=1
จากคุณ    : He-Who-Must-Not-Be-Named

[raponsan]

กล่าวถึงพุทธภูมิธรรมของนิยตะโพธิสัตว์ ในการเพิ่มพูนบารมีให้มากยิ่งขึ้น มีน้ำใจประกอบไปด้วย พุทธภูมิธรรม 4 ประการ คือ
            1. อุสสาโห     คือประกอบไปด้วยพระอุตสาหะ มีความเพียรอันสลักติดแน่นในจิตใจอย่างมั่นคง
            2. อุมัตโต        คือประกอบด้วยปัญญา มีปัญญาเชียวชาญเฉียบคม
            3. อวัตถานัง   คือมีพระทัยอธิษฐานอันมั่นคง มิได้หวั่นไหวคลอนแคลน
            4. หิตจริยา      คือประกอบไปด้วยพระเมตตา เจริญจิตอยู่ด้วยพรหมวิหารเป็นปกติ

อัธยาศัย ที่ทำให้พระโพธิญานของนิยตะโพธิสัตว์แก่กล้ายิ่งขึ้น มี 6 ประการ
            1. เนกขัม   พอใจในการรักษาศีล การบวช หรือบรรพชา
            2. วิเวก       พอใจอยู่ในที่สงบ
            3. อโลภ      พอใจในการบริจาคทาน
            4. อโทส      พอใจในความไม่โกรธ เจริญเมตตา
            5. อโมห      พอใจในการพิจารณาคุณและโทษ เจริญปัญญา
            6. นิพพาน  พอใจที่ยกตนออกจากภพ ไม่ยินดีในการเวียนว่ายตายเกิด ประสงค์นิพพานเป็นอย่างยิ่ง

ที่มาื http://board.palungjit.com/f13/เล่าเรื่องพระโพธิสัตว์อดีตพระชาติของพระพุทธเจ้าองค์ปัจจุบัน-70495.html

[ธุลีธวัช (chai173)]

กล่าวถึงพุทธภูมิธรรมของนิยตะโพธิสัตว์ ในการเพิ่มพูนบารมีให้มากยิ่งขึ้น มีน้ำใจประกอบไปด้วย พุทธภูมิธรรม 4 ประการ คือ
            1. อุสสาโห     คือประกอบไปด้วยพระอุตสาหะ มีความเพียรอันสลักติดแน่นในจิตใจอย่างมั่นคง
            2. อุมัตโต        คือประกอบด้วยปัญญา มีปัญญาเชียวชาญเฉียบคม
            3. อวัตถานัง   คือมีพระทัยอธิษฐานอันมั่นคง มิได้หวั่นไหวคลอนแคลน
            4. หิตจริยา      คือประกอบไปด้วยพระเมตตา เจริญจิตอยู่ด้วยพรหมวิหารเป็นปกติ

อัธยาศัย ที่ทำให้พระโพธิญานของนิยตะโพธิสัตว์แก่กล้ายิ่งขึ้น มี 6 ประการ
            1. เนกขัม   พอใจในการรักษาศีล การบวช หรือบรรพชา
            2. วิเวก       พอใจอยู่ในที่สงบ
            3. อโลภ      พอใจในการบริจาคทาน
            4. อโทส      พอใจในความไม่โกรธ เจริญเมตตา
            5. อโมห      พอใจในการพิจารณาคุณและโทษ เจริญปัญญา
            6. นิพพาน  พอใจที่ยกตนออกจากภพ ไม่ยินดีในการเวียนว่ายตายเกิด ประสงค์นิพพานเป็นอย่างยิ่ง

ที่มาื http://board.palungjit.com/f13/เล่าเรื่องพระโพธิสัตว์อดีตพระชาติของพระพุทธเจ้าองค์ปัจจุบัน-70495.html