พิมพ์

[raponsan]

ว่าด้วยเรื่องของ..การกินยาอย่างถูกวิธี

สร้างความรู้ความเข้าใจในการกินยาให้ถูกวิธี เพื่อการออกฤทธิ์ของยาเต็มประสิทธิภาพ

เมื่อเกิดอาการเจ็บป่วย สิ่งที่ทุกคนจะนึกถึงนอกเหนือจากการไปหาหมอคือการรับประทานยา โดยสิ่งแรกที่ต้องทำก่อนรับประทานยาทุกครั้งคือ การอ่านฉลากยา เพื่อให้รู้ว่ายาดังกล่าวมีวิธีการรับประทานอย่างไร ปัญหาหลัก ๆ ที่คนส่วนใหญ่มักพบเสมอเมื่อจะรับประทานยา คือไม่รู้ว่าควรจะรับประทานยาเวลาไหน แต่คนส่วนมากนิยมรับประทานยาก่อนหรือหลังอาหารทันที ซึ่งไม่ใช่วิธีที่ถูกต้อง เพราะความจริงแล้วการรับประทานยาจะต้องเว้นระยะห่างที่เหมาะสม เนื่องจากยาแต่ละชนิดมีกระบวนการการออกฤทธิ์ที่แตกต่างกัน หากจะรับประทานยาให้ได้ผลดีสูงสุดจึงจำเป็นจะต้องปฏิบัติตามวิธีที่เหมาะสม เพื่อให้ตัวยาสามารถเข้าไปรักษาอาการเจ็บป่วยต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นภายในร่างกายของเราได้อย่างถูกวิธี

 

ข้อมูลของคณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล ระบุหลักปฏิบัติที่ถูกต้องทั่วไปของการรับประทานยาไว้ว่า

ยาก่อนอาหาร ควรรับประทานก่อนอาหารอย่างน้อย 30-60 นาที ในช่วงที่ท้องว่าง เนื่องจากยาดังกล่าวเป็นยาที่มีข้อจำกัด หากรับประทานในช่วงที่ยังมีอาหารอยู่ในกระเพาะอาหาร จะเป็นการลดการดูดซึมของยาที่เข้าสู่ร่างกาย ทำให้ยาออกฤทธิ์ได้ไม่ดีเท่าที่ควรหรืออาจไม่ได้ผลเลย การรับประทานยาก่อนอาหารในช่วงที่ท้องว่าง จึงส่งผลให้ประสิทธิภาพของยาไม่ถูกทำลาย ทั้งยังเป็นยาที่ออกฤทธิ์เพื่อเพิ่มการเคลื่อนไหวของระบบทางเดินอาหาร ลดอาการคลื่นไส้ อาเจียน เสมือนเป็นการเตรียมพร้อมให้ระบบทางเดินอาหาร หากลืมรับประทานยาก่อนอาหารให้ข้ามไปรับประทานในมื้อถัดไป หรือรับประทานในช่วงท้องว่างคือหลังอาหาร 2 ชั่วโมง

ยาหลังอาหาร โดยทั่วไปควรรับประทานหลังอาหารไม่เกิน 15 นาที หรือรับประทานหลังอาหารทันที เนื่องจากยาชนิดดังกล่าวเป็นยาที่ระคายเคืองต่อระบบทางเดินอาหาร จึงต้องการกรดในกระเพาะอาหารเพื่อช่วยในการดูดซึมยาเข้าสู่ร่างกาย นอกจากนี้ยาชนิดดังกล่าวอาจทำให้เกิดอาการคลื่นไส้อาเจียน การรับประทานยาพร้อมอาหารหรือหลังอาหารทันทีจะช่วยลดอาการเหล่านี้ได้ หากลืมรับประทานยาหลังอาหาร สามารถรับประทานยาได้ทันทีที่นึกได้หลังรับประทานอาหารไม่เกิน 15 นาที หากเกินกว่านี้ให้ข้ามไปรับประทานในมื้อถัดไป

ยาก่อนนอน ควรรับประทานก่อนเข้านอนประมาณ 15-30 นาที เนื่องจากยาชนิดดังกล่าวเป็นยาที่มีผลข้างเคียงคือทำให้เกิดอาการง่วงนอน หรือวิงเวียนศีรษะ หากรับประทานก่อนนอนนานเกินไป จะทำให้ตื่นตัวลดลง อาจเกิดอาการเพลียและทำอะไรได้ไม่เต็มประสิทธิภาพในกรณีที่ยังไม่พร้อมจะนอน หากลืมรับประทานยาก่อนนอน และนึกขึ้นได้เมื่อตื่นแล้วในเช้าของอีกวัน ให้รอจนถึงเวลาเข้านอนของคืนถัดไปค่อยรับประทานยา

ยาตามอาการ ยาในกลุ่มนี้ เป็นยาที่สามารถรับประทานได้ทันทีโดยไม่ต้องคำนึงถึงมื้ออาหาร โดยยาดังกล่าวมักระบุในฉลากว่าควรรับประทานทุก 4-6 ชั่วโมง ทุก 8 ชั่วโมง หรือทุก 12 ชั่วโมง หรือเมื่อมีอาการ เนื่องจากยากลุ่มดังกล่าวเป็นยาที่ไม่ส่งผลต่อการออกฤทธิ์ หลังรับประทานยาแล้วหากยังมีอาการอยู่ก็สามารถทานยาซ้ำได้ตามระยะเวลาที่ระบุไว้ แต่ไม่ควรรับประทานบ่อยกว่าที่ระบุบนฉลาก เมื่อหายจากอาการป่วยก็สามารถหยุดยาได้

 

นายอภัย ราษฎรวิจิตร เภสัชกร แนะนำว่า การรับประทานยาโดยทั่วไปสามารถรับประทานพร้อมน้ำเปล่า 1 แก้วก็เพียงพอ แต่มียาบางกลุ่มที่ต้องดื่มน้ำมาก ๆ เพื่อลดการตกตะกอนของยาในไต นอกจากนี้ ไม่ควรรับประทานยาพร้อมนม น้ำอัดลม หรือเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ เพราะอาจทำให้ยาเสื่อมฤทธิ์ในการรักษาได้

ทั้งนี้ ยาบางประเภทอาจมีวิธีรับประทานยานอกเหนือไปจากยาโดยทั่ว ๆ ไปข้างต้น เพราะเป็นยาที่มีการออกฤทธิ์พิเศษหรือมีผลข้างเคียงอื่น ๆ จึงควรปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์หรือเภสัชกรอย่างเคร่งครัด

การรับประทานยาเป็นการรักษาอาการป่วยที่ต้องอาศัยความรู้ ความเข้าใจ หากคุณหันมาใส่ใจรายละเอียดเล็ก ๆ และรับประทานยาอย่างถูกวิธี ก็จะทำให้อาการป่วยที่เป็นอยู่นั่นหายได้เร็วพลัน

เดลินิวส์ออนไลน์

ขอบคุณบทความและภาพจาก
www.dailynews.co.th/Content/Article/278755/ว่าด้วยเรื่องของ...การกินยาอย่างถูกวิธี

[ธุลีธวัช (chai173)]