พิมพ์

[raponsan]

ครบรอบ 13 ปี 'วิกิพีเดีย'

คอลัมน์อินโนเทค : โดย...คนชอบเล่า

วันที่ 15 มกราคม ของเมื่อ 13 ปีที่แล้ว มีเว็บไซต์หนึ่งถือกำเนิดขึ้นมา และสามารถผงาดขึ้นครองพื้นที่โลกออนไลน์อย่างรวดเร็ว ด้วยแนวคิดที่แตกต่าง เพราะในช่วง 2-3 ปีก่อนหน้านั้น สำหรับโลกออนไลน์แล้วเป็นยุคเฟื่องฟูของยุค "ดอทคอม" ที่แม้จะมีเว็บหน้าใหม่ผุดขึ้นมาจำนวนมหาศาล แต่แทบทั้งหมดก็มาด้วยไอเดียร่วมคือ มองโอกาส "ทำเงิน" จากสื่อออนไลน์ที่พวกตนสร้างสรรค์ขึ้นมา
 
ขณะที่ "วิกิพีเดีย" เว็บสารานุกรมออนไลน์แห่งแรกของประวัติศาสตร์โลก กลับมุ่งหวังเป็นช่องทางแห่งการ "แบ่งปัน" ความรู้ให้แก่ผู้ใช้สื่อออนไลน์ ที่ใครๆ สามารถเข้ามามีส่วนร่วมเผยแพร่เนื้อหาแบบเสรี รวมถึงแก้ไขปรับปรุงเนื้อหาแต่ละหัวข้อให้ทันสมัยยิ่งขึ้น (แน่นอนว่า ภายใต้เงื่อนไขที่ระบุไว้ในนโยบายและแนวปฏิบัติ เพื่อป้องกันการละเมิดสิทธิ์ และเน้นการสร้างมุมมองที่เป็นกลาง เป็นต้น) ซึ่งคงไม่เกินเลยไปหากจะกล่าวว่า สารานุกรมออนไลน์แห่งนี้ เป็นหนึ่งในตัวเร่งที่นำมาซึ่งความล่มสลายสำหรับหนังสือสารานุกรมอันยิ่งใหญ่ระดับโลกที่วางจำหน่ายมายาวนานร่วม 244 ปี อย่างบริตานิกา จนต้องประกาศยุติการพิมพ์ลงเมื่อปี 2555 และปรับโฉมมาสู่เวอร์ชั่นออนไลน์อย่างเต็มตัว
 
 

วิกิพีเดีย เปิดตัวครั้งแรกเมื่อวันที่ 15 มกราคม 2544 โดย จิมมี เวลส์ และแลร์รี แซงเจอร์ ซึ่งคนหลังนี้เป็นผู้ประดิษฐ์คำว่า "วิกิพีเดีย" จากการผสมคำว่า "วิกิ" (wiki) ในภาษาฮาวายที่แปลว่า "เร็ว" และคำว่า "เอนไซโคลพีเดีย" (encyclopedia) ที่แปลว่าสารานุกรม
 
ปัจจุบันเว็บไซต์แห่งนี้ รวบรวมบทความไว้มากกว่า 30 ล้านบทความ จากอาสาสมัครราว 77,000 คน ใน 287 ภาษา โดยในส่วนของภาษาอังกฤษมีอยู่กว่า 4 ล้านบทความ ขณะที่มีการประมาณการยอดผู้เข้าไปใช้งานว่า ไม่ต่ำกว่า 365 ล้านคน อย่างไรก็ตาม ในปีที่วิกิพีเดีย ย่างเข้าสู่วัยรุ่นเต็มตัวนี้ สื่อออนไลน์ชื่อดัง Mashable ก็ได้นำเสนอมุมมองที่น่าสนใจว่า อาจเริ่มเห็นวันที่ยากลำบากสำหรับสารานุกรมออนไลน์แห่งนี้ หากไม่มีการปรับโฉมให้แตกต่างจากเดิม เพราะยิ่งนานปี เนื้อหาหลายๆ เรื่องในนี้ก็เริ่ม "นิ่ง" เหมือนกับหนังสือสารานุกรมเป็นเล่มๆ ที่ใครๆ ก็สามารถไปหยิบอ่านจากห้องสมุดได้
 
 

นอกจากนี้ นโยบายความเป็นเสรีในการแบ่งปันข้อมูลบนเว็บไซต์ ยังก่อให้เกิดประเด็นความขัดแย้งหลายต่อหลายครั้ง จนถึงขั้นมหาวิทยาลัยออกซ์ฟอร์ด ของอังกฤษ เคยทำวิจัยเจาะลึกหัวข้อนี้โดยเฉพาะเลยทีเดียว ซึ่งทำให้พบข้อมูลน่าสนใจว่า หลายต่อหลายครั้งที่ความขัดแย้งเกิดจากประเด็นเดียวกัน ในเนื้อหาข้อมูล "ต่างภาษา" กัน
 
อย่างไรก็ตาม คงต้องยอมรับว่า สิ่งหนึ่งที่ยังคงไม่เปลี่ยนแปลง ก็คือ ทุกวันนี้ วิกิพีเดีย กลายเป็นห้องสมุดที่ปลายนิ้วของนักเรียนนักศึกษาแทบทุกคนทั่วโลก จนคุณครูบางท่าน โรงเรียนบางแห่ง หรือบางมหาวิทยาลัย ถึงขั้นต้องกำราบลูกศิษย์วัยเจน-ซี (Generation Z) ซึ่งอยู่ในวัย 20 ต้นๆ ลงไป ในการใช้(แต่)ข้อมูลในวิกิพีเดีย มาเป็นแหล่งข้อมูลทำรายงานอย่างเด็ดขาด

ขอบคุณภาพและบทความ
http://www.komchadluek.net/detail/20140119/177087.html

[kobyamkala]