พิมพ์

[kobyamkala]

 
ท่านผู้ใด รู้คำศัพท์ พวกนี้ช่วยแปลให้หน่อย คะ ได้ยินบ่อยมากในรายการ

1.พระโยคาวจร
2.โครตรภู
3.สัมมสนญาณ
4.อุปาทายรูป
5.อุปาทินนกธาตุ
6.กายทิพย์
7.กายละเอียด
8.กายหยาบ
9.จิตทิพย์
10.ฐานจิต

   คือบางครั้งก็ไม่เข้าใจกับคำศัพท์ เหล่านี้ ว่าหมายถึงสิ่งใดกันแน่

  ขอบคุณล่วงหน้า

  ขอทุกท่านตั้งมั่นในบุญ ยามเช้า วันอัฏฐมีบูชา นะคะ

 

[raponsan]

ท่านผู้ใด รู้คำศัพท์ พวกนี้ช่วยแปลให้หน่อย คะ ได้ยินบ่อยมากในรายการ

1.พระโยคาวจร
2.โครตรภู
3.สัมมสนญาณ
4.อุปาทายรูป
5.อุปาทินนกธาตุ
6.กายทิพย์
7.กายละเอียด
8.กายหยาบ
9.จิตทิพย์
10.ฐานจิต

   คือบางครั้งก็ไม่เข้าใจกับคำศัพท์ เหล่านี้ ว่าหมายถึงสิ่งใดกันแน่

  ขอบคุณล่วงหน้า

  ขอทุกท่านตั้งมั่นในบุญ ยามเช้า วันอัฏฐมีบูชา นะคะ

 

 

โยคาวจร ผู้หยั่งลงสู่ความเพียร, ผู้ประกอบความเพียร, ผู้เจริญภาวนา คือ กำลังปฏิบัติสมถกรรมฐานและวิปัสสนากรรมฐาน เขียน โยคาพจร ก็มี

โคตรภู ผู้ตั้งอยู่ในญาณซึ่งเป็นลำดับที่จะถึงอริยมรรค, ผู้อยู่ในหัวต่อระหว่างความเป็นปุถุชนกับความเป็นอริยบุคคล

สัมมสนญาณ ญาณหยั่งรู้ด้วยพิจารณานามรูปโดยไตรลักษณ์, ญาณที่พิจารณาหรือตรวจตรานามรูปหรือสังขาร มองเห็นตามแนวไตรลักษณ์ คือ รู้ว่า ไม่เที่ยง ทนอยู่ไม่ได้ ไม่ใช่ตัวตน (ข้อ ๓ ในญาณ ๑๖)

อุปาทายรูป รูปอาศัย, รูปที่เกิดสืบเนื่องจากมหาภูตรูป, อาการของมหาภูตรูป ตามหลักฝ่ายอภิธรรมว่า มี ๒๔ คือ
       ก. ประสาท หรือ ปสาทรูป ๕ ได้แก่
           จักขุ ตา, โสต หู, ฆานะ จมูก, ชิวหา ลิ้น, กาย, มโน ใจ
       ข. โคจรรูป หรือ วิสัยรูป (รูปที่เป็นอารมณ์) ๕ ได้แก่
           รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ
           (โผฏฐัพพะ ไม่นับเข้าจำนวน เพราะตรงกับปฐวี เตโช วาโย ซึ่งเป็นมหาภูตรูป)
       ค. ภาวรูป ๒ ได้แก่
           อิตถีภาวะ ความเป็นหญิง และ ปุริสภาวะ ความเป็นชาย
       ง. หทัยรูป ๑ คือ หทัยวัตถุ หัวใจ
       จ. ชีวิตรูป ๑ คือ ชีวิตินทรีย์ ภาวะที่รักษารูปให้เป็นอยู่
       ฉ. อาหารรูป ๑ คือ กวฬิงการาหาร อาหารที่กินเกิดเป็นโอชา
       ช. ปริจเฉทรูป ๑ คือ อากาศธาตุ ช่องว่าง
       ญ. วิญญัติรูป ๒ คือ
           กายวิญญัติ ไหวกายให้รู้ความ
           วจีวิญญัติ ไหววาจาให้รู้ความ คือพูดได้
       ฎ. วิการรูป ๕ อาการดัดแปลงต่างๆ ได้แก่
           ลหุตา ความเบา,
           มุทุตา ความอ่อน,
           กัมมัญญตา ความควรแก่งาน,
           (อีก ๒ คือ วิญญัติรูป ๒ นั่นเอง ไม่นับอีก)
       ฏ. ลักขณรูป ๔ ได้แก่
           อุปจยะ ความเติบขึ้นได้,
           สันตติ สืบต่อได้,
           ชรตา ทรุดโทรมได้,
           อนิจจตา ความสลายไม่ยั่งยืน
       (นับโคจรรูปเพียง ๔ วิการรูป เพียง ๓ จึงได้ ๒๔)

อุปาทินนกสังขาร สังขารที่กรรมครอบครอง พูดเข้าใจกันอย่างง่ายๆ ว่า สังขารที่มีใจครอง เช่น คน สัตว์ เทวดา (ข้อ ๑ ในสังขาร ๒)
    - อีกคำหนึ่งซึ่งน่าจะมีความหมายเดียวกัน คือ อุปาทินนกรูป
    - ส่วนคำว่า อุปาทินนกธาตุ น่าจะมีความหมายใกล้เคียงกัน เพราะรูปจะประกอบด้วยธาตุ ๖ คือ ธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุไฟ ธาตุลม ธาตุอากาศ และธาตุวิญญาณ

คำว่า "กายทิพย์" หมายถึง เทวดา ผมได้อธิบายไว้แล้วใน กระทู้นี้
กายทิพย์ คือ อะไร ต่างกับ มโนมยิทธิ อย่างไร คะ และ บุคคลประเภทไหน ถึงจะมีกายทิพย์ได้ คะ
http://www.madchima.org/forum/index.php?topic=13928.0

คำว่า "กายละเอียด" และ "กายหยาบ" นั้น ไม่ปรากฏในบาลีและอรรถกถา น่าจะถุกบัญญัติไว้โดยอรรถกถาจารย์รุ่นหลังในชั้นฎีกาลงไป แต่ละสำนักจะอธิบายต่างกันออกไป คำอธิบายที่พอสรุปได้กว้างๆ น่าจะเป็นแบบนี้ (แต่ยังไม่เป็นที่สิ้นสุด)
    กายหยาบ คือ กายของมนุษย์ที่ประกอบด้วยธาตุ ๖
    กายละเอียด คือ เป็นกายทิพย์ของมนุษย์ แต่หยาบกว่ากายทิพย์ของเทวดาและพรหม

คำว่า "จิตทิพย์" ไม่ขออธิบาย ดูจะเฟ้อไป คิดเอาเองครับ

คำว่า "ฐานจิต" พูดแบบกำปั้นทุบดิน ก็คือ ที่ตั้งของจิตนั่นเอง เรื่องนี้ต้องปฏิบัติเท่านั้น จึงจะเข้าใจแจ่มแจ้ง

ขอคุยเป็นเพื่อนเท่านี้ครับ
 

[kobyamkala]

 

นึกว่าจะไม่มีใครตอบแล้ว ซะอีก