พิมพ์

[raponsan]

รื้อธรรมมาสน์ 100 ปี! งานฝีมือยอดช่างเมืองเพชร เสียหายนับค่ามิได้

อ.ล้อม เพ็งแก้ว-ทองร่วง เอมโอษฐ์ พร้อมเจ้าหน้าที่ หน้าตาตื่นไปที่วัดเก่ากลางเมืองเพชร หลังเจ้าอาวาสจ้างช่างต่างถิ่นมารื้อ ‘ธรรมาสน์’ เก่าแก่เกือบ 100 ปี ฝีมือขุนศรีวังยศ ชี้ก่อความเสียหายในเชิงช่างศิลป์เมืองเพชรอย่างประเมินค่ามิได้...

เมื่อวันที่ 10 ส.ค. 58 นายล้อม เพ็งแก้ว นักประวัติศาสตร์และนักวิชาการอิสระ พร้อมด้วยนายทองร่วง เอมโอษฐ ศิลปินแห่งชาติ พระครูวัชรสุวรรณาทร เจ้าอาวาสวัดใหญ่สุวรรณาราม เจ้าคณะอำเภอเมืองเพชรบุรี นายสนธยา เสนเอี่ยม ผู้อำนวยการสำนักพุทธศาสนาจังหวัดเพชรบุรี นางพิศมัย ทองสมนึก ผอ.กลุ่มยุทธศาสตร์และเฝ้าระวังทางวัฒนธรรม สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดเพชรบุรี และสื่อมวลชนจำนวนหนึ่ง ได้เดินทางไปศาลาการเปรียญวัดพระทรง ต.ท่าราบ อ.เมืองเพชรบุรี หลังจากได้รับแจ้งว่าหนึ่งในสองธรรมาสน์วัดพระทรง หลังที่เป็นฝีมือของขุนศรีวังยศ อายุเกือบ 100 ปี บนศาลาการเปรียญดังกล่าว ได้ถูกพระครูสังฆรักษ์ เจ้าอาวาสวัดพระทรงรูปปัจจุบัน รื้อส่วนประกอบจนเสียหาย และว่าจ้างช่างจากต่างจังหวัดมาบูรณะให้เป็นของใหม่ ก่อความเสียหายในเชิงช่างศิลป์เมืองเพชรบุรี อย่างประเมินค่ามิได้

ธรรมาสน์วัดพระทรง ถูกรื้อบูรณะให้เป็นของใหม่

ผู้สื่อข่าวรายงานว่า ธรรมาสน์บนศาลาการเปรียญดังกล่าวมีอยู่ 2 หลัง หลังแรกเป็นธรรมาสน์เก่า สร้างในสมัยพระวินัยธรเนย เป็นเจ้าอาวาส และหลังที่มีปัญหาคือธรรมาสน์ที่สร้างในปี พ.ศ.2460 เรียกว่าธรรมาสน์หลังใหม่ เป็นศิลปกรรมจำหลักไม้ ฝีมือขุนศรีวังยศ และทีมช่างในสมัยนั้นร่วมกันรังสรรค์ผลงานขึ้นมาเพื่อโชว์ฝีมือเชิงช่างเมืองเพชร ตั้งคู่กับธรรมาสน์หลังเก่า เป็นธรรมาสน์ยอดนพศูล ปิดทองทั้งหลัง และเป็นแม่แบบให้แก่ธรรมาสน์ใน จ.เพชรบุรี อีกหลายแห่ง ลายกนกนกทุกตัวแกะสลักหรือจำหลักด้วยความประณีตสวยงามทุกชิ้น เกินกว่าจะประเมินค่าได้

ธรรมาสน์หลังใหม่ เป็นศิลปกรรมจำหลักไม้

ทั้งนี้ ตัวคูหาของธรรมาสน์ จำหลักเป็นลายฉลุโปร่ง ลายเทพพนม ล้อมรอบด้วยก้านขด เส้นคิ้วของคูหาเรียวเล็กที่แสดงให้เห็นถึงฝีมือล้ำเลิศ กระจังมุมและกระจังปฏิญาณเรียงซ้อนลึกถึง 4 ชั้น แต่ละชั้นซับซ้อนละเอียดยิบ ยอดของกระจังขึ้นยอดด้วยลายกนก พริ้วเหมือนเคลื่อนไหวได้ คันทวยหรือค้ำยันย่อส่วนมาจากคันทวยวัดสระบัว อ.เมืองเพชรบุรี เล็กกะทัดรัดและละเอียดอ่อนจนแทบไม่น่าเชื่อว่าจะจำหลักได้ ส่วนล่องถุนธรรมาสน์ทั้ง 4 ด้านคือส่วนที่หายไปก่อนหน้านี้ จำหลักเป็นเรื่องราวของทศชาติชาดก แสดงความใกล้ไกลด้วยตำแหน่งภาพแบบ 3 มิติ ในไม้กระดานแผ่นเดียว โดยเฉพาะล่องถุนด้านหน้าเป็นภาพจันทกุมารจะถูกบูชายัญ ล้วนเป็นฝีมือของช่างในทีมงานของขุนศรีวังยศ

ธรรมาสน์ดังกล่าวถูกทาสีขาวและสีแดงได้ครึ่งๆ กลาง ๆ ยังไม่เสร็จดี

จากการตรวจสอบปรากฏว่าธรรมาสน์ดังกล่าว หลายส่วนที่ถอดได้ ถูกรื้อและถอดไปจนหมด นำมากองไว้ด้านข้างธรรมาสน์ ส่วนตัวธรรมาสน์กำลังได้รับการทาสีขาวและสีแดงจากทีมงานช่างจาก จ.สุพรรณบุรี ที่ทางวัดจ้างมา ซึ่งสียังทาได้ครึ่งๆ กลาง ๆ

นายปรเมศฐ์ พึ่งแตง บุตรชายนายเฉลิม พึ่งแตง ช่างปูนปั้นชั้นครูเมืองเพชรกล่าวว่า ตนเองเข้ามาดูธรรมาสน์ทั้งสองนี้เมื่อวันพุธที่ผ่านมา และพบว่า มีช่างเข้ามารื้อถอนชิ้นส่วนเพื่อทำการซ่อมแซม ก็ตกใจเพราะเห็นมีการรื้อกระจกประดับตัวธรรมาสน์และกองทิ้งไว้ระเกะระกะ บางส่วนก็อยู่ในถังขยะ จึงได้ทำทีว่า ขอได้หรือไม่เศษกระจกเหล่านี้ ช่างที่ทำการซ่อมแซมก็บอกว่าเอาไปได้เลย ตนจึงยิ่งแปลกใจใหญ่เพราะชิ้นส่วนเหล่านี้เป็นของโบราณที่หาไม่ได้อีกแล้วแต่ทำไมการซ่อมแซมจึงทำแบบง่ายๆ ไม่คำนึงถึงคุณค่าของวัสดุโบราณที่สมัยนี้ไม่มีแล้ว ซึ่งการซ่อมแซมดังกล่าว เชื่อว่าไม่มีแบบแผนที่ดีและจะทำให้คุณค่าของวัตถุโบราณสูญค่าไป จึงได้นำเรื่องไปปรึกษาหารือกับผู้ใหญ่ กระทั่งเป็นที่มาของการเข้ามาตรวจสอบในครั้งนี้

นายล้อม เพ็งแก้ว นักประวัติศาสตร์และนักวิชาการอิสระ และเจ้าหน้าที่สำนักพุทธฯ
และวัฒนธรรมจังหวัด เข้าตรวจสอบธรรมาสน์ที่ถูกรื้อบูรณะใหม่

ด้านนายทองร่วง เอมโอษฐ ศิลปินแห่งชาติ กล่าวว่า รู้สึกตกใจและกังวลเป็นอย่างยิ่ง เนื่องจากไม่มีการดำเนินการที่รอบคอบเพียงพอ ช่างที่จะมาดำเนินการจะต้องมีประสบการณ์และวางงานให้เป็นระบบ เพราะเดิมธรรมาสน์มีความชำรุดบางส่วน และชิ้นส่วนบางอันก็สูญหายไป ยิ่งมีการรื้อถอนออกมาซ่อมแซม โดยไม่มีการวางแผนอย่างเป็นระบบก็ยิ่งจะเปิดโอกาสให้มีการสูญหายเพิ่มเติม เพราะมิจฉาชีพก็พอจะทราบว่า ชิ้นส่วนไหนสามารถถอดได้หรือสามารถหยิบฉวยได้ ก็จะคอยหาโอกาสเข้ามาหยิบฉวย เรื่องนี้ต้องป้องกันให้ดี ที่สำคัญท่านเจ้าอาวาสจะทำอะไรก็ต้องทำอย่างมีขั้นตอน เพราะท่านมีหน้าที่ดูแล บำรุงรักษาไม่ให้ชำรุดหรือสูญหาย แต่ไม่มีหน้าที่ที่จะไปซ่อมแซมเองโดยพลการ เพราะเรื่องดังกล่าวต้องให้ผู้รู้ ผู้เชี่ยวชาญเข้ามาดำเนินการเป็นขั้นเป็นตอนไป ครั้งนี้ขอให้เป็นบทเรียนที่ผู้มีอำนาจต้องดำเนินการในทุกที่ทุกแห่ง เพื่อไม่ให้สิ่งของล้ำค่าที่ยังมีอยู่อีกมากมายตามสถานที่สำคัญๆ ต้องเสียหาย และสูญหายต่อไปอีก

นายล้อม เพ็งแก้ว กล่าวว่า น่าเสียดายมากที่วัดได้กระทำโดยพลการ มิได้ปรึกษาผู้รู้เรื่องราวประวัติศาสตร์หรือช่างที่มีความรู้ทางด้านการจำหลักธรรมาสน์โบราณในรูปแบบของเชิงช่างเมืองเพชร ขุนศรีวังยศและทีมงานสมัยนั้นตั้งใจทำธรรมาสน์นี้ให้เป็น "วิมานเทวดา" ตามความเชื่อแต่โบราณ ความเสียหายครั้งนี้ประเมินค่าไม่ได้ ดูเหมือนว่าเมื่อรื้อหลังนี้แล้ว หลังที่เก่ากว่านี้ที่อยู่ข้างๆ ก็จะถูกรื้อด้วย เพราะทำนั่งร้านไว้แล้ว การรื้อธรรมาสน์เพื่อทำใหม่ก็ทำอย่างขาดความระมัดระวัง งัดแงะจนของเก่าที่ทรงคุณค่าเสียหาย สำนักศิลปากรเขต 1 จ.ราชบุรี บอกให้ตนไปแจ้งความเพื่อดำเนินคดีกับผู้ทำให้เสียหาย แต่ตนเชิญสื่อมวลชนมาเพื่อให้รับทราบทั่วกันก่อน

 

"การลอกหรือแงะกระจัง นาค ครุฑ สัตว์ป่าหิมพานต์ ดาวเพดาน ที่ปรากฏบนธรรมาสน์ ทำอย่างไม่ระวัง นำลงมากองไว้ เหมือนเทวดาถูกเปลื้องเครื่องทรง ใครจะรับผิดชอบ หากเป็นไปได้ผมต้องการให้ยุติการซ่อมแซมนี้ไว้ก่อน แล้วให้ช่างเมืองเพชรที่มีฝีมือเข้ามาดำเนินการต่อ" อาจารย์ล้อม เพ็งแก้ว กล่าว

ขณะที่นายสนธยา เสนเอี่ยม ผู้อำนวยการสำนักพุทธศาสนาจังหวัดเพชรบุรี กล่าวว่า ตนและตัวแทนสำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดจะนำเรื่องนี้หารือนายมณเฑียร ทองนิตย์ ผวจ.เพชรบุรี ให้ทราบ และเสนอให้มีการตั้งคณะทำงานขึ้นมาเพื่อพิจารณาแก้ไขปัญหา โดยจะเชิญทุกฝ่ายมาประชุมพร้อมกันบนศาลาการเปรียญแห่งนี้ในวันที่ 19 สิงหาคมนี้ เพื่อร่วมกันหาทางออก

 

ฝ่ายพระครูสังฆรักษ์ เจ้าอาวาสวัดพระทรง กล่าวว่า ตนยินดีรับฟังข้อเสนอแนะ และให้ช่างยุติการซ่อมแซมไว้ชั่วคราว จนกว่าจะหาข้อสรุปร่วมกันในวันที่ 19 สิงหาคม ทั้งนี้ ตนเห็นว่าธรรมาสน์หลังนี้อยู่ในสภาพทรุดโทรม จึงคิดจะจัดทำให้สวยงาม มิได้มีเจตนาทำให้เสียหายแต่อย่างใด เมื่อมีการท้วงติง ก็ยินดีรับฟังเพื่อร่วมกันแก้ไขปัญหาต่อไป.

ขอบคุณภาพข่าวจาก
http://www.thairath.co.th/content/517426