ปธาน ๔ (ความเพียร)
ปธาน ๔ นี้ เรียกอีกอย่างว่า สัมมัปธาน ๔ (ความเพียรชอบ, ความเพียรใหญ่)
๑. สังวรปธาน (เพียรระวังหรือเพียรปิดกั้น คือ เพียรระวังยับยั้งบาปอกุศลธรรมที่ยังไม่เกิด มิให้เกิดขึ้น )
๒. ปหานปธาน (เพียรละหรือเพียรกำจัด คือ เพียรละบาปอกุศลธรรมที่เกิดขึ้นแล้ว)
๓. ภาวนาปธาน (เพียรเจริญ หรือเพียรก่อให้เกิด คือ เพียรทำกุศลธรรมที่ยังไม่เกิด ให้เกิดมี)
๔. อนุรักขนาปธาน (เพียรรักษา คือ เพียรรักษากุศลธรรมที่เกิดขึ้นแล้วให้ตั้งมั่นและให้เจริญยิ่งขึ้นไปจนไพบูลย์ )
ที่มา พจนานุกรม พุทธศาสน์ ฉบับประมวลธรรม (ป.อ.ปยุตโต)
อิทธิบาท ๔
คุณเครื่องให้ถึงความสำเร็จ, คุณเครื่องสำเร็จประสงค์, ทางแห่งความสำเร็จมี ๔ คือ
๑) ฉันทะ ความพอใจรักใคร่สิ่งนั้น
๒) วิริยะ ความพยายามทำสิ่งนั้น
๓) จิตตะ ความเอาใจฝักใฝ่ในสิ่งนั้น
๔) วิมังสา ความพิจารณาใคร่ครวญหาเหตุผลในสิ่งนั้น;
จำง่ายๆ ว่า มีใจรัก พากเพียรทำ เอาจิตฝักใฝ่ ใช้ปัญญาสอบสวน
ที่มา พจนานุกรม พุทธศาสน์ ฉบับประมวลธรรม (ป.อ.ปยุตโต)
ขอให้คุณอัจฉริยะ พิจารณาข้อธรรม ปธาน ๔ และ อิทธิบาท ๔ ให้เข้าใจ
ความสำเร็จในการปฏิบัติธรรมต่างๆนั้น ต้องประกอบด้วยข้อธรรมเหล่านี้
พระพุทธองค์ตรัสว่า
"ในพระธรรมวินัยนี้มีการศึกษา การกระทำและข้อปฏิบัติโดยลำดับ
ไม่ใช่เริ่มต้น ก็ตรัสรู้อรหัตตผล เปรียบเหมือนมหาสมุทรมีความลุ่มลึกโดยลำดับ
ไม่ใช่เริ่มต้นก็ลึกเป็นเหว"
ขอให้ธรรมคุ้มครอง
ผู้เขียน
หัวข้อ: ความเพียร ในพระพุทธศาสนา นั้นวัดอย่างไร ครับ (อ่าน 6994 ครั้ง)