พิมพ์

[raponsan]

ทำบุญเทศกาล 'ทอดกฐิน' ระวังเป็นได้แค่ 'ทอดผ้าป่า'

สัปดาห์นี้ทำความรู้จักที่มา “การทอดกฐิน” แต่ทุกวันนี้กลับให้ความสำคัญเป็นอย่างอื่น ซ้ำร้ายบางแห่งเจ้าอาวาสเชิญชวนหาเจ้าภาพเอง ซึ่งความจริงพระธรรมวินัยห้ามทำ

ช่วงนี้หลายวัดคงมีเจ้าภาพทอดกฐินกันเป็นที่เรียบร้อยแล้ว และหลายวัดโดยเฉพาะวัดในชนบทห่างไกลความเจริญ และวัดในพื้นที่ความไม่สงบชายแดนภาคใต้ คงมีอีกหลายวัดที่ยังไม่มีเจ้าภาพทอดกฐิน

“กฐิน” เป็นศัพท์ในพระวินัยปิฎกเถรวาท เป็นชื่อเรียก ผ้าไตรจีวรที่พระพุทธเจ้าทรงอนุญาตให้ภิกษุผู้อยู่จำพรรษาครบ 3 เดือนแล้ว สามารถรับมานุ่งห่มได้ โดยคำว่าการทอดกฐิน หรือการกรานกฐิน จัดเป็นสังฆกรรมประเภทหนึ่งตามพระวินัยบัญญัติเถรวาทที่มีกำหนดเวลา คือพระสงฆ์สามารถกระทำสังฆกรรมนี้ได้นับแต่วันแรม 1 ค่ำ เดือน 11 ไปจนถึงวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 12 เท่านั้น ชาวพุทธจำนวนมากจึงถือว่า “การทำบุญทอดกฐินเป็นบุญพิเศษ”

การทอดกฐิน มีวัตถุประสงค์สำคัญคือสร้างความสามัคคีในหมู่คณะสงฆ์ และอนุเคราะห์ภิกษุผู้ทรงคุณที่มีจีวรชำรุด ดังนั้นกฐินจึงจัดเป็นเรื่องเกี่ยวกับสังฆกรรมของพระสงฆ์โดยจำเพาะ ซึ่งนอกจากในพระวินัยฝ่ายเถรวาทแล้ว กฐินยังมีในฝ่ายมหายานบางนิกายอีกด้วย แต่จะมีข้อกำหนดแตกต่างจากพระวินัยเถรวาท

ประเพณีการทอดกฐินของพุทธศาสนิกชนไทยมีมาช้านาน โดยมีทั้งพิธีหลวงและพิธีราษฎร์ โดยการถวายผ้าพระกฐินของพระมหากษัตริย์ จัดเป็นพระราชพิธีที่สำคัญประจำปี ในปัจจุบันถวายผ้ากฐินในแง่การสนับสนุนผ้าไตรจีวร เพื่อใช้ในสังฆกรรมสำคัญของคณะสงฆ์ได้ถูกลดความสำคัญลงไป แต่กลับให้ความสำคัญกับบริวารของกฐินทานแทน เช่น เงิน หรือวัตถุสิ่งของ เพื่อนำสิ่งเหล่านี้มาพัฒนาถาวรวัตถุและทำนุบำรุงพระพุทธศาสนา ซึ่งจัดเป็นสังฆทานอย่างหนึ่งเช่นเดียวกัน

ที่น่าแปลกประหลาดก็คือว่า บางวัดมีพระภิกษุจำพรรษาไม่ครบองค์สงฆ์คือ 5 รูปก็ยังมีการทอดกฐิน เพราะมีพระบางรูป “ละเมิดพระธรรมวินัย” นำพระภิกษุจากวัดอื่นๆ มาร่วมสังฆกรรมทอดกฐิน ทั้งๆ ที่พระธรรมวินัยห้าม ซ้ำร้ายกว่านั้นมีเจ้าอาวาสหรือพระลูกวัดไปเชิญชวนหาเจ้าภาพ อันนี้ตามพระธรรมวินัยก็ห้ามทำ

ความสำคัญพิเศษของการทอดกฐิน แตกต่างจากทานอย่างอื่นอย่างไร การถวายกฐินนั้นมีข้อจำกัดหลายอย่าง ซึ่งทำให้การถวายกฐินมีความความพิเศษแตกต่างจากทานอย่างอื่นดังนี้

- หนึ่ง จำกัดประเภททาน คือ ต้องถวายเป็นสังฆทานเท่านั้น จะถวายเฉพาะเจาะจงภิกษุรูปใดรูปหนึ่งเหมือนทานอย่างอื่นไม่ได้
- สอง จำกัดเวลา คือ กฐินเป็นกาลทานอย่างหนึ่ง (ตามพระบรมพุทธานุญาต) ดังนั้นจึงจำกัดเวลาว่าต้องถวายภายในระยะเวลา 1 เดือน นับแต่วันออกพรรษา เป็นต้นไป
- สาม จำกัดงาน คือ พระภิกษุที่กรานกฐินต้องตัด เย็บ ย้อม และครองให้เสร็จภายในวันที่กรานกฐิน
- สี่ จำกัดไทยธรรม คือ ผ้าที่ถวายต้องถูกต้องตามลักษณะที่พระวินัยกำหนดไว้
- ห้า จำกัดผู้รับ คือ พระภิกษุรูปที่รับกฐินต้องจำพรรษาในวัดนั้นโดยไม่ขาดพรรษา และจำนวนไม่น้อยกว่า 4 รูป
- หก จำกัดคราว คือ วัดๆ หนึ่งรับกฐินได้เพียงปีละ 1 ครั้งเท่านั้น

อานิสงส์ของการทอดกฐินมีมากมาย คงไม่ต้องพูดในรายละเอียด เอาป็นว่าตอนนี้หากท่านเป็นชาวพุทธที่ดี ต้องสังเกตวัดที่จะไปทอดกฐินดังนี้ มีพระครบ 5 รูปหรือไม่ และการทอดกฐินเจ้าอาวาสเน้นเงินหรือผ้าไตรจีวร

รวมถึงพระภิกษุไม่ว่าจะเป็นเจ้าอาวาสหรือลูกวัดต้องห้ามระบุว่า ประธานต้องถวายเงินเท่านี้เท่านั้น เพราะงานทอดกฐินเน้นผ้าไตรจีวรเป็นหลัก ส่วนเงินเป็นเรื่องของเจ้าภาพว่าจะถวายเป็นบริวารร่วมเพื่อบูรณะวัดหรือช่วยเหลือวัด ขึ้นอยู่กับความสมัครใจหรือศรัทธา

โดยเฉพาะจำนวนพระจำพรรษาภายในวัด เจ้าภาพต้องถามเจ้าอาวาสหรือกรรมการวัดให้ชัด ไม่อย่างนั้นทอดไปทอดมานึกว่าเป็นการ “ทอดกฐิน” ที่ไหนได้เป็นแค่ “ทอดผ้าป่า” ระวังถูกต้ม


............................
คอลัมน์ : ริ้วผ้าเหลือง
โดย “เปรียญ10” : riwpaalueng@gmail.com
ขอบคุณภาพ : @วัดถ้ำเขาชะอางค์ อ.ด่านมะขามเตี้ย จ.กาญจนบุรี และ @Pammi
ขอบคุณที่มา : https://www.dailynews.co.th/article/669209
พุธที่ 3 ตุลาคม 2561 เวลา 11.00 น.

[นิรตา ป้อมนาวิน]