พิมพ์

[raponsan]

.



“แรร์เอิร์ท” อยู่มุมไหนใน “สมาร์ทโฟน”

ใครจะคิดว่าในมือถือเครื่องหนึ่ง มีธาตุโลหะลึกลับหายากจากใต้ดินเต็มไปหมด หนึ่งในแร่โลหะหายากที่กำลังเป็นประเด็นถกเถียงอยู่ตอนนี้คงไม่พ้น แรร์เอิร์ท (Rare Earth Element : REEs) คือกลุ่มธาตุโลหะ 17 ชนิด เช่น

นีโอดิเมียม (Neodymium), อิตเทรียม (Yttrium), ซีเรียม (Cerium) และแลนทานัม (Lanthanum) ที่ซ่อนอยู่ในแทบทุกอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์รอบตัวเรา

แต่สิ่งที่ทำให้มัน “แรร์” ไม่ใช่เพราะหายากในธรรมชาติ มันอยู่ทั่วไปในดินเลยด้วยซ้ำ

สิ่งที่ยากคือ “การขุดและแยกออกมาอย่างสะอาดและปลอดภัย” ต่างหาก

ข้อมูลจาก U.S. Geological Survey (USGS) เผยว่า ปี 2024 โลกเราผลิตแรร์เอิร์ทได้ประมาณ 390,000 ตัน (ในรูปออกไซด์ REO)

@@@@@@@

และนี่คือลำดับ “อำนาจแรร์เอิร์ทโลก”

    1. จีน 270,000 ตัน
    2. สหรัฐ 45,000 ตัน
    3. เมียนมา 31,000 ตัน
    4. ออสเตรเลีย 13,000 ตัน
    5. ไทย 13,000 ตัน
    6. ไนจีเรีย 13,000 ตัน
    7. อินเดีย 2,900 ตัน
    8. รัสเซีย 2,500 ตัน
    9. มาดากัสการ์ 2,000 ตัน
  10. เวียดนาม 300 ตัน

พูดให้เข้าใจง่าย ๆ คือ จีนยังคงคุมทั้งเหมืองและโรงแปรรูปแบบเบ็ดเสร็จ

ส่วนสหรัฐ ออสเตรเลีย และไทย กำลังพยายามตั้ง “ระบบผลิตและแปรรูปของตัวเอง” เพื่อไม่ให้โลกต้องพึ่งจีนมากเกินไป




มือถือ คือ “เหมืองขนาดจิ๋ว”

สมาร์ทโฟนหนึ่งเครื่อง โดยเฉพาะ iPhone ของ Apple เต็มไปด้วยแรร์เอิร์ทหลายตัวที่ซ่อนอยู่ในระบบต่าง ๆ

    1. Neodymium และ Praseodymium อยู่ในแม่เหล็กของลำโพงและมอเตอร์สั่น จากรายงานของ MDPI สัดส่วนแม่เหล็ก 0.47-1.13% ของน้ำหนักเครื่อง × องค์ประกอบ REEs เฉลี่ย 28.8% ในแม่เหล็ก + ข้อเท็จจริงว่า ~97% ของ REEs ทั้งเครื่องอยู่ในแม่เหล็ก (Apple)

    2. Dysprosium และ Terbium ช่วยเพิ่มพลังให้แม่เหล็กทนร้อน ไม่เสื่อมง่าย มีหลักฐานการใช้งาน แต่ ไม่มีตัวเลขกรัมต่อเครื่อง ที่เปิดเผยสาธารณะ/ตรวจสอบได้ ณ ปัจจุบัน

    3. Yttrium, Europium และ Terbium ให้สีสดใสบนหน้าจอ

    4. Lanthanum และ Cerium อยู่ในแบตเตอรี่และเลนส์กล้อง

    5. Apple เคยประกาศว่า “ใช้ 100% แรร์เอิร์ทรีไซเคิลในแม่เหล็กของ iPhone 12 เป็นต้นมา”

ซึ่งก็เพราะมันแพง และยาก จนต้องรีไซเคิลกลับมาใช้ซ้ำ

@@@@@@@

ไทย…ตัวเล็กกำลังโต

ข้อมูลล่าสุดจาก Investing News ระบุว่า ปี 2024 ไทยผลิตแรร์เอิร์ทได้ราว 13,000 ตัน ขยับขึ้นติดกลุ่ม Top 10 ของโลก

แหล่งใหญ่ของไทยอยู่ในพื้นที่อีสานและตะวันออก เช่น บุรีรัมย์ และระยอง ที่มีศักยภาพในการขุด “โมนาไซต์ (Monazite)” ซึ่งเป็นแร่ที่มีธาตุ REEs หลายตัว

แต่สิ่งที่ไทยยังต้องพัฒนา คือ การแปรรูปและสร้างมูลค่าเพิ่ม ไม่ใช่แค่ “ขุดแล้วขาย”

เพราะของจริงคือกำไรอยู่ที่ “ปลายน้ำ” อย่าง แม่เหล็ก, ชิป และชิ้นส่วนเทคโนโลยี ไม่ใช่ที่กองดิน เพราะแรร์เอิร์ทไม่ได้ใช้แค่ในมือถือ แต่มันอยู่ในรถยนต์ไฟฟ้า, กังหันลม, ดาวเทียม, เครื่องบิน, อาวุธ, ชิป และ AI ทุกตัว

สหรัฐทุ่มเทงบฯหลายพันล้านดอลลาร์เพื่อสร้างห่วงโซ่ผลิตแรร์เอิร์ทในประเทศตัวเอง ในขณะที่ยุโรปออกกฎหมาย “Critical Raw Materials Act” เพื่อบังคับให้ใช้แร่ภายในภูมิภาค ส่วนจีนยังถือไพ่เหนือสุดในโลก เพราะไม่ใช่แค่ขุด แต่แปรรูปเกือบ 90% ของทั้งโลกอยู่ในประเทศเดียว




Thank to : https://www.prachachat.net/ict/news-1909145
วันที่ 28 ตุลาคม 2568 - 13:53 น.