พิมพ์

[raponsan]

.

ภาพลายเส้นพระเมรุและสิ่งปลูกสร้างในราชวัติ ซึ่งตัดทอนจากภาพงานพระเมรุสมเด็จพระเพทราชา วาดประมาณ พ.ศ.2247-2248 สมบัติของหอสะสมงานศิลปะแห่งรัฐเดรสเดน (Dresden State Art Collections) ประเทศเยอรมนี (Source : Terwiel, 2016)


400 ปีมาแล้ว แรกมีเมรุเผาศพเลียนแบบนครวัด

เมรุเผาศพ แรกมีราวหลัง พ.ศ. 2100 เริ่มสร้างเมรุ (อ่านว่า เมน) เป็นสัญลักษณ์เขาพระสุเมรุ เผาศพเจ้านายชั้นสูงในแผ่นดินพระเจ้าปราสาททอง ส่วนคนทั่วไปเผาศพบนเชิงตะกอนอย่างง่ายๆ ถ้าเป็นยาจกก็โยนให้แร้งกากิน

เมรุ หรือ พระเมรุ เมื่อแรกมียุคกรุงศรีอยุธยา สร้างเลียนแบบปราสาทนครวัด “วิษณุโลก” ที่จำลองเขาพระสุเมรุ ปราสาทนครวัดเป็นเทวสถานในศาสนาพราหมณ์ ถูกแปลงให้เกี่ยวข้องกับงานศพ โดยเป็นที่ประดิษฐานพระบรมอัฐิ

ทั้งนี้ ก่อนมีพระเมรุมาศ สมัยพระเจ้าปราสาททอง มีหลักฐานบ่งชี้ว่า การถวายพระเพลิงพระบรมศพพระเจ้าแผ่นดินอยุธยาบนกองฟอน หรือเชิงตะกอน ที่ประดับตกแต่งเป็นพิเศษ เช่น จักหยวกลวดลายต่างๆ หุ้มห่อโครงสร้างที่เป็นไม้

และอาจถวายพระเพลิงด้วยวิธีอื่นได้อีก เช่น ในเรือนาคกลางแม่น้ำ ฯลฯ เพราะพบบันทึกในเอกสารชาวยุโรป แต่เอกสารที่แต่งสมัยหลังมักเขียนเหมารวมว่าถวายพระเพลิงบนเมรุทั้งหมดตั้งแต่ยุคต้นอยุธยา (สมัยที่ยังไม่มีพระเมรุมาศ) โดยเรียกตามประเพณีสมัยหลังมีพระเมรุมาศแล้ว ซึ่งเป็นเรื่องที่เข้าใจคลาดเคลื่อน


พระเมรุมาศซึ่งถูกอ้างว่าเป็นที่ประดิษฐานพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รวมไปถึงพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์


อ่านเพิ่มเติม :-

    • “จำลองนครธม-รื้อนครวัด” ความพยายามของสยาม ?!?
    • บันทึก “โจวต้ากวาน” ใช้เป็นหลักฐานอ้างว่า “คนสยามสร้างนครวัด” ไม่ได้





ขอขอบคุณ :-
ผู้เขียน : กองบรรณาธิการศิลปวัฒนธรรม
เผยแพร่ : วันอาทิตย์ที่ 9 เมษายน พ.ศ.2566
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรก : เมื่อ 17 ตุลาคม 2560
website : https://www.silpa-mag.com/history/article_12246

ข้อมูลจาก :-
- หนังสือ “งานศพยุคแรกอุษาคเนย์” โดยสุจิตต์ วงษ์เทศ.สำนักพิมพ์นาตาแฮก 2560.
- สุจิตต์ วงษ์เทศ : พระเมรุมาศ แรกมียุคอยุธยา สมัยพระเจ้าปราสาททอง, จาก https://www.matichon.co.th/columnists/news_362343