พิมพ์

[เด็กวัด]

สมัยผมเป็นเด็กวัด นะครับ ก็ผ่านไม้เรียวมาเช่นเดียวกัน ส่วนตัวผมเองนั้นไม่เคยโดนตีครับ

ที่โดนตี ก็เป็นพวกเพื่อน ๆ จอมเกเรพวกเพื่อน ๆ ผมเอง ที่ไปเป็นเด็กวัด อาศัยข้าววัด อยู่วัด

เรียนหนังสือ จนมาได้ดีก็หลายคน ดังนั้นตอนนี้ผมกลับมานั่งนึกดูว่า

  การที่พระเฆี่ยนตีลูกศิษย์ นี้ผิดศีลหรือ ไม่ ? ครับ

  เพราะสมัยนี้ ขนาดพวกครูตีศิษย์ ก็โดนฟ้องกลับแล้วครับ สื่อประโคมว่าโหดร้าย ทารุณแล้วครับ

 

[raponsan]

     ผมเติบโตมาได้ ส่วนหนึ่งก็เพราะโดนไม้เรียวขนาบ ปัจจุบันทัศนคติค่านิยมต่างๆเปลี่ยนไป คนทั่วไปคิดว่า "มีเงินแล้วสามารถซื้อความรู้ได้ ไม่เห็นจะต้องไปทนให้ใครดุด่า"  ค่านิยมและความเห็นแบบนี้แก้ยากครับ

     ส่วนการเฆี่ยนตี ผิดศีลหรือไม่ ผิดแน่นอน ทำร้ายร่างกายโดยเจตนาแบบนี้ ต้องผิดครับ
     

[kobyamkala]

ส่วนการเฆี่ยนตี ผิดศีลหรือไม่ ผิดแน่นอน ทำร้ายร่างกายโดยเจตนาแบบนี้ ต้องผิดครับ

ภาษาธรรม เรียกว่า เมตตา คะ เหมือน พ่อแม่ ตีลูก ลงโทษ ประกอบด้วยกุศลจิต คือปรารถนา ดี

ไม่น่าเป็นบาป หรือ ผิดศีล

 เพราะศีล นั้น ดูที่ เจตนา ด้วยคะ

 เหมือน หมอ ผ่าตัดให้คนไข้ เช่น ต้องตัดแขน ตัดขา เพื่อรักษาชีวิต อันนี้ ก็ไม่บาปหรือผิดศีล คะ

 เป็นเมตตา คะ

  ครูอาจารย์ อบรมศิษย์ บางครั้ง ก็ใช้ไม้อ่อน คือ ตักเตือนด้วยธรรมวาจา เป็นพระคุณ

  ครูอาจารย์ อบรมศิษย์ บางคร้ง ก็ใช้ไม้แข็ง คือ ตักเตือนด้วยกายกรรม เป็นพระเดช

  ครูอาจารย์ ต้อง มีทั้งพระเดช และ พระคุณ คะ

 

 

[indy]

เรียกว่าเมตตาแบบเฉียบขาด

[raponsan]

คำแผ่เมตตา

สัพเพ สัตตา
สัตว์ทั้งหลาย ที่เป็นเพื่อนทุกข์, เกิด แก่ เจ็บ ตายด้วยกันทั้งหมดทั้งสิ้น,

อะเวรา โหนตุ,
ขอจงเป็นสุข ๆ เถิด, อย่าได้มีเวรแก่กัน และกันเลย,

อัพยาปัชฌา โหนตุ,
ขอจงเป็นสุข ๆ เถิด, อย่าได้เบียดเบียนซึ่งกัน และกันเลย,

อะนีฆา โหนตุ,
ขอจงเป็นสุข ๆ เถิด, อย่าได้มีความทุกข์กาย ทุกข์ใจเลย,

สุขี อัตตานัง ปะริหะรันตุ,
จงมีความสุขกายสุขใจ, รักษาตนให้รอดพ้นจากทุกข์ภัยทั้งสิ้นเทอญ ฯ

    คนที่จะเฆี่ยนตีใครๆนั้น รู้ดีอยู่แล้วว่า คนถูกตีต้องเจ็บ สรุปก็คือ เจตนาทำให้เจ็บ
    เมื่อต้องการให้เจ็บ มันจึงไม่ใช่ "เมตตา" ลองพิจารณาคำแผ่เมตตาซิครับ

    "อย่าได้เบียดเบียนซึ่งกัน และกันเลย" "อย่าได้มีความทุกข์กาย ทุกข์ใจเลย"

    การทำให้เค้าเจ็บ เป็นการเบียดเบียนให้เค้าเป็นทุกข์ทางกายรึเปล่า
    อย่างนี้น่าจะเรียกว่า "เจตนาดี แต่ประสงค์ร้าย" รึเปล่า

    หนูกบครับ..ที่บ้านน้ำท่วมรึเปล่า?

[kobyamkala]

พระพุทธเจ้า เจตนาให้ พระอานนท์ ประกาศกับสงฆ์ ให้ลงพรหมทัณฑ์ กับพระฉันนะ
เจตนานี้ เป็นการลงพรหมทัณณ์ เพื่อทรมาน พระฉันนะให้สำนึก อย่างนี้แสดงว่า พระพุทธเจ้า ขาดเมตตา
ใช่หรือไม่คะ ( เจตนา เพื่อให้พระฉันนะ อึดอัด ลำบากใจ เป็นทุกข์ จะได้ยอมละทิฏฐิ )

พระพุทธเจ้า ทรงเข้าไปทรมาน พญานาคในอาศรมของ ชฏิล เจตนาจับขัง หน่วงเหนี่ยว ไว้ในบาตรของพระองค์
อย่างนีแสดง พระพุทธเจ้าขาดเมตตา ใช่หรือไม่คะ
( เจตนา กักขังหน่วงเหนี่ยว ทำให้พญานาคนั้นต้อง ทุกข์กาย อยู่ในบาตร )
 
เอาสองตัวอย่างก่อน

 ส่วนคำแผ่เมตตานั้น เป็นการสร้างความปรารถนา ในใจให้มีสติ ตั้งมั่น

 อย่างไรถึง จะบอกว่า ขาดเมตตา

  อีกอย่างการที่พระอาจารย์เห็น ศิษย์ทำผิด พูดผิด คิดผิด จึงได้ พูดตักเตือน
 ลูกศิษย์ให้ได้คิด หรือเพื่อให้กลับใจ ( อันนี้ไม่ต้องลงมือทางกาย )
แต่เจตนา ใช้คำแรง ๆ เพื่อกระเทาะกิเลส คำนั้นประกอบด้วยธรรมะ แต่ลูกศิษย์กลับมีความรู้สึกเสียดแทงใจ
ถึงกลับทำการปรามาส ต่อครูอาจารย์ ว่าขาดเมตตา อย่างนี้ จะเรียกว่า ขาดเมตตาตามศิษย์ หรือไม่ ?
 ( เพราะเจตนา พูดเสียดแทงใจ เพื่อให้ได้คิด และ ละทิฏฺฐิ )

หนูกบครับ..ที่บ้านน้ำท่วมรึเปล่า?

ที่บ้านยังไม่ท่วม คะ แต่บ้านชาวแก็งค์ ท่วมไปหลายบ้าน ..... ต้องตามไปช่วยกัน คะ

 ขอบคุณที่ถาม คะ

 

[raponsan]

 
หนูกบครับ เรื่องของพระัพุทธเจ้า เป็นเรื่องอจินไตย ที่เรียกว่า พุทธวิสัย ไม่มีใครสามารถหยั่งรู้ใจของพระองค์ได้หรอก

 เรื่องที่คุยกัน อยากให้ลองคิดง่ายๆ การทำให้คนอื่นเจ็บตัว เป็นสิ่งที่ไม่ควรทำ

 เรื่องที่หนูกบอยากคุย หากคุยกันต่อไป คงยาวแน่ อยากคุยก็ไปคุยหลังไมค์ได้ครับ

 แต่...เอ...เมตตา มันต้องตามด้วย กรุณา มุทิตา และก็อุเบกขา ไม่ใช่รึ?
 

[kobyamkala]

อีกอย่างการที่พระอาจารย์เห็น ศิษย์ทำผิด พูดผิด คิดผิด จึงได้ พูดตักเตือน
 ลูกศิษย์ให้ได้คิด หรือเพื่อให้กลับใจ ( อันนี้ไม่ต้องลงมือทางกาย )
แต่เจตนา ใช้คำแรง ๆ เพื่อกระเทาะกิเลส คำนั้นประกอบด้วยธรรมะ แต่ลูกศิษย์กลับมีความรู้สึกเสียดแทงใจ
ถึงกลับทำการปรามาส ต่อครูอาจารย์ ว่าขาดเมตตา อย่างนี้ จะเรียกว่า ขาดเมตตาตามศิษย์ หรือไม่ ?
 ( เพราะเจตนา พูดเสียดแทงใจ เพื่อให้ได้คิด และ ละทิฏฺฐิ )

 ส่วนนี้ไม่ใช่ ส่วนของพระพุทธเจ้าคะ เพราะคิดว่าจะต้องตอบว่า เป็น พุทธวิสัย แน่ ๆ คะ จึงดักเอาไว้
 

 คือ คุยหลังไมค์ จะไม่ได้ประโยชน์แก่มหาชน เพื่อนๆ คะ
ก็เป็นธรรมวิจารณ์ คะ ไม่ใช่เรื่อง ของ วาทะ ที่จะยอม หรือ  ไม่ยอม คะ แต่แสดงความเห็นว่า

 เมตตา นั้น ต้องอาศัยองค์ประกอบ อื่น ๆ ด้วยคะ ก็คือ กรุณา มุทิตา อุเบกขา คำถามที่คุณ เด็กวัด ตั้งไว้ว่า

 ผิดศีล หรือ ไม่ คะ ?

   ถ้าจะยึดคำตอบว่า ศีล คือการไม่เบียดเบียน ด้วยกาย วาจา ให้ผู้อื่นเดือดร้อน

   ก็น่าจะตอบได้ว่าไม่ผิดศีล เพราะเจตนาของพระที่เฆี่ยนตีศิษย์นั้น มีเหตุผล ให้เป็นคนดี ซึ่งท่านเองก็คงไม่ได้อยากตี อยู่แล้ว แต่เพราะต้องตั้งอยู่ในความเมตตา ระดับหนึ่งคือ คือปรารถนาให้ลูกศิษย์มีความสุขในกุศลคะ
อาจจะต้องลำบากกายบ้างในเบื้องต้น คะ

   
 
  วินิจฉัย ตรงนี้ ต้องตั้ง อปริหานิยธรรม ขึ้นมาก่อนหรือไม่ คะ

  แต่ กบแย้มกะลา ขอวินิจฉัย ( เป็นการส่วนตัว ว่าไม่ผิดศีล คะ ) เพราะศีลนั้นดูที่เจตนา คะ
 
   

[raponsan]

เอาเป็นว่า ถ้าเป็นศีลของหนูกบ ก็ไม่ผิด แต่ถ้าเป็นศีลของผม ผมก็ว่าผิด อย่างนี้ยุติธรรมดีไหม
 เจ้าของกระทู้ ถามเรื่องการทำร้ายทางกายนะค่ะหนูกบ ที่ผมพยายามจะสื่อก็คือ การทำร้ายร่างกายกัน
 ผลกรรมที่ผู้กระทำควรได้ ก็น่าจะเป็นการได้รับความเจ็บปวดทางกายเช่นกัน

 สัตว์โลกย่อมเป็นไปตามกรรม เรื่องวิบากกรรม เป็นเรื่องอจินไตย แต่ผมจะเล่าให้ฟังเรื่องหนึ่ง
 ผมเห็นแมลงสาปตัวหนึ่ง ผมเอาไม้กวาดตีมันเบาๆโดยไม่ประสงค์จะให้มันตายหรือเจ็บ(เอาส่วนที่อ่อนที่ใช้กวาดตี)
 เจตนาจะเตือนมันว่า อย่ามายุ่งให้ไปที่อื่น พอตกกลางคืนขณะผมนั่งสมาธิ มีแมลงสาบมาไต่ที่ตัวผม
มันมากวนผมอยู่สองวัน ทุกครั้งผมก็แผ่เมตตาให้มัน พอวันที่สามมันก็เลิกมายุ่งกับผม ปรกติแล้วเวลาผมนั่งสมาธิ
ไม่เคยมีอะไรมากวนผม

  สรุปก็คือ อย่าไปทำร้ายกันเลย กรรมที่ทำไปมันจะตกอยู่กับคนทำ การจะให้ความเมตตากับใครนั้น วิธีแสดงความเมตตาก็อาจเป็นไปตามจริตนิสัยวาสนาของแต่ละคน คงไปห้ามกันไม่ได้ แต่ถ้าเป็นผม เมตตาต้องประกอบด้วยการไม่เบียดเบียนซึ่งกันและกัน หากวางเฉยได้ก็ควรวางเฉย


ศีล ๒๒๗ ข้อภิกษุ ในส่วนของปาจิตตีย์ มีอยู่สามข้อที่ควรนำมาพิจารณา

        ๗๔.ห้ามทำร้ายร่างกายภิกษุ
        ๗๕.ห้ามเงื้อมือจะทำร้ายภิกษุ
        ๗๙.ให้ฉันทะแล้วห้ามพูดติเตียน

อ้างอิง http://www.salatham.com/ordane/donts.htm#พระภิกษุต้องถือศีล 
 

   ลองพิจารณาดูว่า ทำไมพระพุทธเจ้า ห้ามทำร้ายร่างกาย แม้แค่เงื้อมือก็ห้ามแล้ว อย่าว่าแต่เฆี่ยนตีเลย
 
    หนูกบครับ พอแ้ล้วนะ ไปคุยเรื่องอื่นกันดีกว่า เอาเป็นว่าผมยอมหนูละกัน ยกให้คนหนึ่ง
   ขออนุโมทนากับกุศลเจตนาของหนูกบ และขอเป็นกำลังใจให้ตลอดไป 
 
   
 

[เด็กวัด]

ส่วนตัวผมเอง ก็ไม่คิดว่าเป็นเรื่องโหดร้ายครับ

 และเมื่อวานก็ได้ลองคุยกับเพื่อน ๆ ที่เป็นเด็กวัดด้วยกัน เมื่อปี 2515 ก็หลายปีครับ
ไม่มีใครคนไหน โกรธ หรือ เคือง หลวงน้าวาส สักคนครับ กลับมีความรู้สึกขอบคุณและอยากให้
หลวงน้าท่าน รับ ลูก หลาน ไว้อบรม ต่อด้วยครับ

 เด็กวัดที่มาจากวัดบ้านแพะ ก็ไม่เห็นใครตกต่ำ สักคน.... ทำงานสุจริต กันทุกท่าน เท่าที่ผมติดต่อกันได้
มีบ้างบางคนล้มหายตายจากกันไป

  ดังนั้นผมก็คิดว่า เป็นความเมตตาที่ให้การอบรมแก่ศิษย์ ทุกคนครับ

 

[สมภพ]

พันธะสัญญา ในการให้ลงโทษ เป็นเรื่อง ศีลธรรม

เหมือนตำรวจ กับผู้กระทำผิด เช่นกัน

 

[arlogo]

ธรรม มีสองด้าน รู้ธรรม ส่วน สอง ก็จัก เข้าใจคำตอบ
ดี อาศัย ไม่ดี
ไม่ดี อาศัย ดี
ขาว อาศัย ดำ
ดำ อาศัย ขาว
กุศล อาศัย อกุศล
อกุศล อาศัย กุศล

ทุกอย่างมี เหตุปัจจัย แตกต่างกันไป ถูก ในส่วนที่ ถูก ผิด ในส่วนที่ ผิด
ตัดสินไม่ได้ ขึ้นอยู่กับเหตุปัจจัย
       ศีลธรรม จริยธรรม กับ ปรมัตถธรรม ไม่ไปด้วยกัน

    พระโพธิสัตว์ ไม่กระทำ เยี่ยง พระสาวกอรหันต์
    พระสาวกอรหันต์ ไม่กระทำ เยี่ยง พระโพธิสัตว์

  ดังนั้น ทั้งสองท่าน ต่างทิฏฐิ ต่างวาระ ต่างการกระทำ นะจ๊ะ

 เจริญธรรม